Η Παναγιά της Ροδιάς των Παιδικών Χρόνων το Εκκλησάκι του Αμβρακικού . 20Απριλίου 2014

Γιώργος Γραικός Παναγιά της Ροδιάς των παιδικών χρόνων Το εκκλησάκι του Αμβρακικού Ν. Κηφισιά 2002 Bookstars.gr Βιβλιαράκι καρφίτσας σελ 10

 

 

Παναγιά της Ροδιάς των παιδικών χρόνων

Το εκκλησάκι του Αμβρακικού

Οριοθέτηση

Το εκκλησάκι έχει χρονολογία ανέγερσης στο μακρύ παρελθόν, το έτος 970 μ.Χ. Αυτά αναφέρει ο Σεραφείμ Ξενόπουλος Μητροπολίτης άλλοτε Άρτας, στο «Δοκίμιον ιστορικό περί Άρτης Πρεβέζης» επανέκδοσης το 1968.

Λέγεται ότι αναστηλώθηκε και ανακαινίστηκε το 1860, σύμφωνα με την άποψη του αρχαιολόγου Α. Ορλάνδου.

Αποτελεί μετόχι της Ιεράς Μονής του Προφήτη Ηλεία. Η τελευταία βρίσκεται στα δεξιά της εθνικής οδού Άρτας- Πρέβεζας, μετά την κωμόπολη του Λούρου στο Νομό Πρέβεζας. 

Το εκκλησάκι βρίσκεται στην άκρη της λιμνοθάλασσας της Ροδιάς που είναι συνέχεια της λιμνοθάλασσας, το Τσουκαλιό.  Η λιμνοθάλασσα της Λογαρούς είναι από την άλλη μεριά.

Εκκλησάκι μικρό 5Χ10 μέτρα και ύψος 4 μέτρων. Πέτρινη κατασκευή. Μια κύρια είσοδο από το Νότο και μια μικρότερη από τον Δύση για πρόσβαση στο Ναό.

Ο περίβολος της εκκλησίας, ευρύχωρος, είναι με πέτρινη επένδυση και ταιριάζει με το περιβάλλον. Ένα πρώτο επίπεδο με κυπαρίσσια και πηγάδι στη μέση. Ζωογόνο στοιχείο ύπαρξης ζωής δίπλα από τη λιμνοθάλασσα. Δεύτερο επίπεδο μαζί με τον κύριο όγκο της εκκλησίας. Πεζούλια φαρδιά που χρησιμεύουν για να ξαποσταίνουν οι επισκέπτες. Εκτός της κύριας εισόδου προς τον περίβολο, υπάρχει και πλάγια είσοδος προς το μέρος του ιερού. Επικοινωνεί και αυτή με τον χωματόδρομο με ένα επικλινές δρομάκι. 

Στα δέκα μέτρα από την κυρίως εκκλησία το καμπαναριό. Γνώριμη στήλη προς τον ουρανό. Δύο κυκλικές στοές (διακόσμηση ή φυσικές θέσεις της στήλης για τις καμπάνες) και μια στοά πιο πάνω με κρεμασμένη τη μοναδική καμπάνα. Στα επτά μέτρα πιο πέρα υπάρχει κοιτώνας με πόρτα και παράθυρο.

Η θρησκευτική ζωγραφική στο εσωτερικό της εκκλησίας είναι κάτι αλλιώτικο. Όχι ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας, αλλά αλλιώτικο. Ζωγραφική αγίων με «μελανά» άτεχνα χρώματα. Η Παναγιά της Ροδιάς είναι το φωτεινό σημείο αναφοράς κάθε πιστού. Του λαϊκού ζωγράφου είχε «μαυρίσει» η ψυχή όταν ξεκίνησε να ζωγραφίζει το εσωτερικό της εκκλησίτσας. Έβαζε στη ζωγραφική την ψυχή του. Μια «μαύρη» ψυχή που προσπαθούσε να την παρουσιάσει στην Παναγιά. Να την αποθέσει στο πνεύμα της Παναγιάς της Ροδιάς. Μια «τρελή μαύρη» ψυχή που την πέρασε στις ζωγραφιές για να εξαγνισθεί. Η εξομολόγηση μέσα από τη ζωγραφική του άγνωστου μοναχού, σε μια τέτοια ερημιά, δείχνει το δυνατό τάραγμα της ψυχής του. Να πιστέψουμε ότι βρήκε η ψυχή του λίγη γαλήνη; Οι προσκυνητές βλέπουν τα μουντά χρώματα των Αγίων. Εικόνες Αγίων που μόλις διακρίνονται τα χαρακτηριστικά των. Και προβληματίζονται. 

Συζήτηση με τον Πάτερ Νίκων

- η πρώτη κατασκευή;

-το 970 μχ.

- από ποιόν;

- άγνωστος

- χαίρομαι γιατί αυτή τη φορά που ήλθα στην χάρη της Παναγιάς της Ροδιάς, είδα μεγάλη αλλαγή. Καλύτερο περιβάλλον, ανακαίνιση του χώρου της εκκλησίας. Ο χωματόδρομος από το χωριό της Βίγλας έχει φαρδύνει με μια προσεγμένη διατήρηση της καθαριότητας και τακτοποίησης του τοπίου. Δεν πρέπει να προσφέρουμε μόνο θρησκευτισμό αλλά και πολιτισμό.

-  έχετε δίκιο. Μην ξεχνάτε ότι από τη θρησκεία βγήκε ο πολιτισμός

 - όλα άλλαξαν. Ακόμα και το εκκλησάκι καθαρίστηκε, φαντάζομαι με την τεχνική της αμμοβολής

- όλα έγιναν με προγραμματισμό. Φέραμε ψαλτάδες από τα Γιάννενα. Κάναμε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις για να προσφέρουμε λειτουργία ευχάριστη στην ακοή, κατανοητή και να αιχμαλωτίσει την ψυχή. Αλλάξαμε τις ώρες του εσπερινού, της νυκτερινής λειτουργίας, της πρωινής λειτουργίας   και τις προσαρμόσαμε στις τοπικές συνήθειες των κατοίκων της περιοχής και των παραθεριστών του καλοκαιριού. Σκεφθείτε συγκεντρώνουμε 300 και πάνω άτομα ανήμερα στην χάρη της, στη λειτουργία.

- το όνομα Παναγιά της Ροδιάς Πάτερ, έχει κάποια εξήγηση;

- υπήρχαν ροδιές εδώ, πολλές ροδιές. Πιθανώς και σε συσχετισμό με το “ρόδο το αμάραντο”

- οι γύρω κάτοικοι πιστεύουν ότι η περιοχή ονομάζετο Ροδιά. Έτσι και το εκκλησάκι πήρε το όνομα του από αυτό το τοπωνύμιο.

- ίσως.

Θύμισες

Πριν σαράντα πενήντα χρόνια και παλαιότερα, πολλές μεγάλες ανθρώπινες γραμμές σχηματίζοντο την παραμονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα  χωριά της περιοχής. Μεσημέρι με αρχή του απογεύματος, οι γυναίκες κυρίως και τα παιδιά συγκεντρώνοντο στον κεντρικό δρόμο κάθε χωριού, για το οδοιπορικό στην Παναγιά της Ροδιάς.

- Γιώργαινα, Θοδωραίσα, ελάτε φεύγουμε  

- περιμένετε να πάρω μια μπουκιά ψωμί για τα παιδιά

- παίρνεις και τον μικρό Μίμη;

- εμ που να τον αφήσω

- πήρες το χράμι;

- πήρες τις κουλούρες (κεριά);

Η ανθρώπινη γραμμή άρχισε να πυκνώσει στην Ανέζα, στο Καλογερικό, στο Πολύδροσο, στην Κορωνησία, στην Γαβριά, στην ……. για να ξεκινήσει το οδοιπορικό της Παναγιάς της Ροδιάς. Ένα  οδοιπορικό με έντονη κουραστική διάθεση των προσκυνητών, αφού διανύουν μια απόσταση μέσα στη σκόνη για πέντε και πλέον χιλιόμετρα, με τελική κουραστική ανάβαση του βουνού από στενό μονοπάτι, προκειμένου η ανθρώπινη γραμμή να φθάσει στην παραλία της λιμνοθάλασσας της Ροδιάς, όπου είναι και το εκκλησάκι.

Το μονοπάτι του βουνού είναι κακοτράχαλο. Τα αγκάθια ξερά τσιμπούν τα ξυπόλητα ποδάρια των προσκυνητών. Όμως τα προσπερνούν και υπομένουν. Η Παναγιά της Ροδιάς θέλει θυσίες και πίστη.

Οι πιστοί θα κατασκηνώσουν όλο το βράδυ της παραμονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Θα παρακολουθήσουν τις λειτουργίες. Τα παιδιά θα κοιμηθούν μέσα την εκκλησία. Τα μικρά στο βάθος τα μεγαλύτερα πιο έξω.   

Η ηθελημένη γνωστή καταπόνηση για χάρη της Παναγιάς ταιριάζει, με όλες τις μορφές των θρησκευτικών ταμάτων που οι Χριστιανοί αφιερώνουν κατά καιρούς. Το κεράκι στην Παναγιά, η λαμπάδα ένα μπόι, το προσκύνημα, το γονυκλινές περπάτημα στην Παναγιά της Τήνου από την προκυμαία του λιμανιού μέχρι το μικρό λόφο που βρέθηκε η εικόνα. 

Η πίστη των κατοίκων στην Παναγιά της Ροδιάς έχει βαθιές ρίζες μέσα στο χρόνο.

Σήμερα το 2002 τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η πίστη όμως στην Παναγία της Ροδιάς παραμένει  αλώβητη. Τα αυτοκίνητα πηγαίνουν και έρχονται  πλέον στον νέο δρόμο που έχει χαραχθεί τα τελευταία χρόνια. Ο χωματόδρομος παρακολουθεί την όχθη της λιμνοθάλασσας από την Βίγλα προς το εκκλησάκι. Η παλιά κουραστική, θυσιαστική ανάβαση του βουνού ξεχάστηκε.  Ένα ζωντανό ρεύμα αυτοκινήτων με πιστούς που σέρνουν μέσα τους τα βιώματα της πίστης των προγόνων τους, για χίλια τόσα χρόνια.

Λειτουργίες της εκκλησίας

«Η κοίμηση της Θεοτόκου είναι το λαμπρότερο γεγονός της ζωής της Παναγίας μας. «Πάσχα του καλοκαιριού» αποκαλείται στην πρακτική της εκκλησίας μας γιατί εορτάζεται πανηγυρικά. Ο θάνατος αντιμετωπίζεται πανηγυρικά και με θριαμβευτικά άσματα. Η κοίμηση της Θεοτόκου είναι το αποκορύφωμα της δόξας, είναι υπόθεση χαράς και ευφροσύνης.

Η Παναγία φεύγει από τα επίγεια όπου δοξάστηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και πορεύεται στα άνω βασίλεια. Οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι αποτελούν την τιμητική της συνοδεία. Το όνομα της Παναγίας μένει αθάνατο για να συγκινεί, να ηλεκτρίζει, να θέλγει, να παρηγορεί, να σώζει με την Κοίμηση της Παναγίας. Οι πύλες του ουρανού άνοιξαν και εμείς δεν πενθούμε αλλά γιορτάζουμε πανηγυρικά με θριαμβευτικά άσματα.» (απόσπασμα από εφημερίδα της περιοχής «Τ' αχνάρια» φύλλο 37)  

Τα ενδύματα των επισκεπτών προσκυνητών στην Παναγιά της Ροδιάς αποτελούν πολλές φορές πρόκληση στον παρατηρητή. Κανένα ρούχο/ ένδυμα δεν απαγορεύεται και καμμιά εμφάνιση δεν παρατηρείται, αρκεί να αποδεικνύει σεμνά το θηλυκό και το αρσενικό του χριστεπώνυμου πλήθους.

Στη λαϊκή ψυχή των Ελλήνων η Παναγία παίρνει τεράστιες λατρευτικές διαστάσεις. Στα χείλη των πιστών ακούμε καθημερινά να αρθρώνουν το όνομα της Παναγίας με τα πολλαπλά ονόματα που της αποδίδουν σε χαρές και λύπες. Οι Ιταλοί κάνουν επίσης επίκληση της Παναγίας με το Mantona Mia. Για τους  υπόλοιπους  λαούς δεν γνωρίζουμε κάτι, εκτός από την Ισπανία όπου αναφέρονται στην Santa Maria ……

Ο εσπερινός στην Παναγιά της Ροδιάς ήταν κάτι εντυπωσιακό. Τέσσερις ιερείς και ικανός αριθμός ψαλτάδων (από τα Γιάννενα) διεξήγαγαν τη θεία λειτουργία του εσπερινού. Τα πατερικά κείμενα με το λόγο του ορθόδοξου θεού, αντηχούσαν με καθαρή άρθρωση στο βουνό και σκορπίζονταν στα βάθη της επιφάνειας της λιμνοθάλασσας της Παναγιάς της Ροδιάς.

Ένα ξύλινο βάθρο στη νότια πύλη της εκκλησίας με χαλαρή ακουστική από δύο  μεγαφωνικές εγκαταστάσεις ήταν αρκετά, για την θρησκευτικότητα των στιγμών. Εσπερινός στο λιθόστρωτο ύπαιθρο  από την νότιο πλευρά  Ο επικεφαλής του σχήματος των ιερέων Πάτερ Νίκων (Νίκων Κουτσίδης αρχιμανδρίτης), κήρυξε τον λόγο της Παναγιάς της Ροδιάς, αποκαλώντας την «Πρέσβειρα» και «Κυρία Θεοτόκος». Άλλο ένα συμπλήρωμα λεκτικών προσωνυμίων της μητέρας του Χριστού, που αφθονούν στην ελληνική θρησκευτική παράδοση.

Άθελα κοιτάξαμε ψηλά. Δύο γεράκια στην κορυφή του λόφου ψηλά ψηλά, με στάση ακίνητη βλέπουν προς τα κάτω. Παρατηρούν το επόμενο θύμα τους. Όμορφα να παρακολουθείς την ακινησία τους  από την Παναγιά της Ροδιάς στην διάρκεια του Εσπερινού. Ύστερα κοιτάξαμε προς τη λίμνη. Η σκοτεινιά άρχιζε να σκεπάζει τα νερά. Το φεγγάρι παρών στην λατρεία της Κοίμησης της Θεοτόκου, της Κυρίας Θεοτόκου που συναρπάζει τους πιστούς με την σιωπηλή πίστη της, την καρτερικότητά της και τον πόνο του χαμού του γιου της.

Ο επισκέπτης προσκυνητής ζητά να μάθει περισσότερα για τη γύρω περιοχή. Έχουν φαίνεται δημιουργήσει προγράμματα προς αυτή την κατεύθυνση όπως το παρακάτω:

Κέντρο Υγροτόπων Ροδιάς

ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΡΟΔΙΑΣ: ΜΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΑΝΔΑΙΣΙΑ

Στον οδικό άξονα Πρέβεζας- Ιωαννίνων, 6 χλμ. μετά την παράκαμψη της γέφυρας της Πέτρας, ο επισκέπτης συναντά το χωριό Στρογγυλή. Εκεί, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, με άκρα ευαισθησία προς ό, τι δώρισε η φύση στον τόπο μας, έχει ιδρυθεί το Κέντρο Υγροτόπων Ροδιάς. Το Κέντρο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων μέσα και γύρω από την περιοχή του Β.Δ. Αμβρακικού η οποία ορίζεται από τις εκβολές του Λούρου ποταμού και της λιμνοθάλασσας της Ροδιάς, καλύπτεται από το μεγαλύτερο καλαμιώνα του ελληνικού χώρου και είναι γνωστή ως Υγρότοπος της Ροδιάς.

Το χωριό Στρογγυλή είναι ένα από τα διαμερίσματα του Δήμου Αμβρακικού του Νομού Άρτας.

Ο Υγρότοπος της Ροδιάς αποτελεί καταφύγιο πλήθους ψαριών, νεροβουβάλων και σπάνιων πουλιών και για το λόγο αυτό έχει ενταχθεί στις «περιοχές» που προστατεύονται διεθνώς από τη Συνθήκη RAMSAR.

Φιλοδοξία μας είναι να κάνουμε κάθε επισκέπτη μυσταγωγό της φυσικής ομορφιάς και κοινωνό των πολιτισμικών στοιχείων της περιοχής μέσα από ένα πρόγραμμα που αναδεικνύει κάθε πτυχή του Υγροτόπου με τη χλωρίδα, την πανίδα, τα μνημεία και τους καθημερινούς ανθρώπους του.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

- Ενημέρωση στο Κέντρο για τη μεγάλη σημασία του Υγροτόπου, για τα σπάνια πουλιά, τον παραδοσιακό τρόπο αλίευσης, κυρίως των χελιών και για τα μοναστήρια της περιοχής

-Παρατήρηση των σπάνιων πουλιών και των νεροβουβάλων που ζουν στον υγρότοπο

-Μεταφορά με παραδοσιακά πλεούμενα (πριάρια) στις πτυχές της λιμνοθάλασσας, στα Ιβάρια, την Ι.Μ. Παναγίας της Ροδιάς

-Φιλοξενία στην ψαροκαλύβα με πλούσιο γεύμα παραδοσιακών εδεσμάτων, που περιμένει τον επισκέπτη στην καρδιά της λιμνοθάλασσας

-Επίσκεψη στη σπηλιά του Αγ. Βλασίου και στην Έκθεση αναμνηστικών του Υγροτόπου και προϊόντων των τοπικών συνεταιρισμών.

Η φύση σε κάθε της πτυχή είναι μοναδική! Ο Υγρότοπος της «Ροδιάς» την αποκαλύπτει σε όλο της το μεγαλείο.

Σας περιμένουμε για να σας μεταδώσουμε κατά τον αρτιότερο τρόπο τις εμπειρίες που προσφέρονται τόσο απλόχερα από το φυσικό περιβάλλον του Υγροτόπου της Ροδιάς.

Ακολουθεί το πρόγραμμα της οικοτουριστικής εκδρομής που προσφέρεται σε ενδιαφερόμενους:

Κέντρο Υγροτόπων Ροδιάς

ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

RODIA WETLANDS CENTER - AMVRAKIKOS GULF

ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ, 48200 ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ

ΤΗΛ 06830 41219 ΦΑΞ 06830 41387 Mobile 0936 706090

Νο 2Α (2002) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ

- - --- - - - -- - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - --------~--- - ----- - - - - - - - -

1. 08.30 ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗΣ &  ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

2. 08.30- 09.55 ΑΦΙΞΗ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΣTAΘMΕΥΣHΣ

-------------------------------------------------------------------------------------------------

3. 10.00 - 10.30 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ (ΟIKOΛΟΓΙIKH  

                           ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ- ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ -ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ)

4. 10.40 ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔ. ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

5. 11.00 ΑΦΙΞΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ (ξενάγηση εξ αποστάσεως)

6. 11.30 ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

7. Ι1.5θ  ΆΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΙΙORΑΘΡΑ (ΜΟΛΟ ΧΑΝΤΖΑΡΑ)

8. 12.00 ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΑΠΟΒΑΘΡΑ ΓIA ΟΙΚ. KΕNTPO ΛΙΜΝΩΝ

9. 12.20 ΑΦΙΞΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΙΜΝΩΝ (ΥΠΟΔΟΧΗ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ (Περί 

              ψαριών @ λιμνών )-  ΦΑΓΗΤΟ - ΔΙΑΛΟΓΟΣ )

10. 13.30 ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑ ΡΟΔΙΑΣ

11. 14.00 ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΡΟΔΙΑΣ

12. 15.00 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΣΤΟ Κ.Υ.Ρ Ξ'

               (ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ) ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΥΣ   

                 ΝΕΡΟΒΟΥΒΑΛΟΥΣ

13. 16.00 - 18.00  ΤΕΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ - ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. ΦΑΓΗΤΟ= ΨΑΡΙΑ (ΤΣΙΠΟΥΡΑ - ΚΕΦΑΛΟ – ΑΘΕΡΙΝΑ /ΓΑΥΡΟ ΓΑΡΙΔΑ ) 

     - ΧΕΛΙ ΠΕΤΑΛΙ -  ΠΙΤΕΣ ΧΩΡΙΑΤΙΚΕΣ Κ.Λ.Π

2. ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ = ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 0830 ΕΩΣ 18.00

Πειραιάς 20 Αυγούστου 2002

Σημ: Οποιαδήποτε ομοιότητα με την πραγματικότητα είναι εντελώς συμπτωματική

Δείτε πίνακα διηγημάτων στην Ανάρτηση της 16/4/2014