Και το επάγγελμα αυτού … Εκτελωνιστής Η σύγχυση μιας λέξης 14 Απριλίου 2014

Και το επάγγελμα αυτού … Εκτελωνιστής Η σύγχυση μιας λέξης 14 Απριλίου 2014

Βιβλιαράκι καρφίτσας σελ 16

Στον άγνωστο επαγγελματία Εκτελωνιστή, για να θυμόμαστε όλοι, τις <ξένες δυνάμεις> που σκοπεύουν να καταργήσουν τον τίτλο του

Και το Επάγγελμα αυτού …… Εκτελωνιστής

Η σύγχυση μιας λέξης

Η λέξη εκτελωνιστής πρωτοεμφανίστηκε στο νόμο  3396/ 27-10-1909 «περί προσωπικού του Τελωνείου Πειραιώς και οργανώσεως της υπηρεσίας αυτού». Το όνομα εκτελωνιστής είναι εύκολα αναγνωρίσιμο από ένα κλειστό κύκλωμα στους χώρους του εξωτερικού εμπορίου, σε αντίθεση με τους δικηγόρους, τους διεθνείς μεταφορείς, των λιμανιών, τους εισαγωγείς ή εξαγωγείς ή τους ναυτικούς πράκτορες. Η πιθανή προέλευση του ονόματος εικάζεται ότι διαμορφώθηκε από τα “Εκτελωνιστήρια”, τα μικρά δωμάτια που χρησιμοποιούνταν για τον έλεγχο των εμπορευμάτων του εξωτερικού, στα Τελωνεία.

Οι πρώτοι νόμοι των Τελωνείων ονόμαζαν τα σημερινά ελεγκτήρια, τα μικρά δωμάτια στους χώρους των αποθηκών, όπου στεγάζονται οι Τελώνες για τον έλεγχο των εμπορευμάτων, εκτελωνιστήρια. Η διάρκεια χρήσης της λέξης εκτελωνιστήρια ήταν μικρή στο οπλοστάσιο των νομοθετών. Σήμερα τη συναντάμε σε παλαιά συγγράμματα τελωνειακών υπαλλήλων.[1] Χρησιμοποιήθηκε και επικράτησε η λέξη ελεγκτήρια, πιο μουσική, πιο γρήγορη, ευρύτερης έννοιας, σύμφωνα με τους ρυθμούς που χρειάζονται κατά τον εκτελωνισμό των εμπορευμάτων.

Ο εκτελωνιστής γιγαντώθηκε, απέκτησε επαγγελματική συνείδηση  με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 1930 και με την τάση δημιουργίας νέων εθνικών κρατών στην Ευρώπη και αλλού. Αν θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό θα λέγαμε ότι είναι το πρόσωπο ή η οικονομική μονάδα που, σαν φορολογικός σύμβουλος, διενεργεί τελωνειακές πράξεις (καταθέτει διασαφήσεις για εισαγωγές- εξαγωγές- διαμετακομίσεις) μετά από εντολή του πελάτη του.

Είναι ίσως το αρχαιότερο ιδιωτικό  επάγγελμα του ανθρώπου. Οι αυτοκρατορίες, τα βασίλεια, οι ηγεμονίες, τα πριγκιπάτα τα δουκάτα, τα κράτη είχαν πάντα Τελώνες στα σύνορα για φορολογικούς σκοπούς. Ακόμα και η Καινή Διαθήκη αναφέρεται στον <τελώνη>. Κάποιοι πρέπει να τους «επισκέπτονται» για διαπραγμάτευση των φόρων. Αυτοί οι κάποιοι είναι οι κατόπιν εκτελωνιστές.

Η σύγχυση μεταξύ του ιδιωτικού φορέα που διεκπεραιώνει τελωνειακές εργασίες, του Εκτελωνιστή και του δημόσιου φορέα, του Τελώνη, που εισπράττει τους δασμούς και φόρους, το γνωστό τελώνιον, έχει και την εύθυμη πλευρά του. Προκρίναμε να δώσουμε δύο μικρά δείγματα αυτής της σύγχυσης σαν φόρο τιμής στον τίτλο που φαίνεται ότι έπαψε να τον τιμά η πολιτική ηγεσία. Ξεκίνησε η ελληνική μετάφραση του Κοινοτικού Τελωνειακού Κώδικα της φράσης “customs agent - agent de douane» ως εκπρόσωπος τελωνείων. Φανερή ένδειξη κατά λέξη μετάφραση των λατινικών γλωσσών και εγκατάλειψη της εκατοντάχρονης λέξης εκτελωνιστής. Η προσκόλληση στην ιδεολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς την διατήρηση της παράδοσης, μόνο με μια μορφή μιμητισμού μπορεί να χαρακτηρισθεί, ίσως τη χειρότερη.

***

Η σκηνή ξετυλίγεται στο γραφείο των καθηγητών της Εμπορικής Σχολής Πειραιά μεταξύ ενός μαθητού και ενός καθηγητού που έκανε χρέη γραμματέα. Μπροστά στο γραφείο του καθηγητή ήταν το δελτίο εγγραφής του νεοεισερχόμενου μαθητή. Ήταν η εποχή που οι σχολικές εγγραφές είχαν ξεκινήσει. Έπρεπε να πληρωθούν και τα λεγόμενα τότε σχολικά τέλη. Θα ήταν αρχές της δεκαετίας του ’50, οι πρώτες ημέρες του Σεπτέμβρη με την αναμενόμενη έναρξη του σχολικού έτους. Οι ερωτήσεις ξεκίνησαν κάπως έτσι προς τον μαθητή:

-      επίθετο

-      Τζακαλώτος ( Ταυ Ζι Αλφα Κάπα Λάμδα Ωμέγα  …..  Ήταν μια συνήθεια που του είχε προκύψει εξ αιτίας της δύσκολης γραφής του ονόματός του. Μια οποιασδήποτε γραφική παραποίηση του επίθετου τον στεναχωρούσε. Ήταν σαν να έχανε την ατομική διαφορετικότητά του. δεν ήθελε μια ανορθογραφία να δημιουργήσει αμφιβολίες)

-      Όνομα;

-      Πέτρος

-      Όνομα πατρός

-      Κωνσταντίνος

-      Όνομα μητρός

-      Σοφία

-      Επάγγελμα πατρός

-      Εκτελωνιστής

Ο καθηγητής σημειώνει στο δελτίο εγγραφής του μαθητού, στο ανάλογο κενό, τελωνειακός υπάλληλος. Ο μαθητής  Πέτρος παρακολουθούσε άγρυπνος κάθε είδους συμπλήρωση εντύπου, με όποιον και αν είχε συναλλαγή. Είχε αποκτήσει μια παρατηρητικότητα που ξάφνιαζε. Θεωρούσε το επίθετο του, ότι ήταν η μορφή του στον γραπτό λόγο. Το μάτι του έπαιζε γρήγορα και επενέβη.

-      Κύριε, ο πατέρας μου είναι εκτελωνιστής, όχι τελωνειακός υπάλληλος

Η απάντηση του καθηγητή ήλθε με αφέλεια γρήγορα- γρήγορα, με τη σιγουριά του γνώστη.

-      Το ίδιο είναι.

-      Δεν είναι το ίδιο, ο εκτελωνιστή είναι ιδιώτης ελεύθερος επαγγελματίας, όπως ο δικηγόρος, ο λογιστής, ο οικονομικός σύμβουλος.

Ο νεαρός Πέτρος ήξερε και μόρφωνε …… ο καθηγητής κοίταξε μια το νεαρό, μια τους άλλους συναδέλφους του στην αίθουσα και ….. συμμορφώθηκε με την υπόδειξη. Ρώτησε όμως άλλη μία φορά.

- Τι κάνουν οι εκτελωνιστές στα Τελωνεία;

-      Είναι εκπρόσωποι των εισαγωγέων κι εξαγωγέων. Διεκπεραιώνουν τελωνειακές διαδικασίες, πληρώνουν δασμούς και λοιπούς φόρους……. Ελευθερώνουν τα εμπορεύματα που προέρχονται από το εξωτερικό.

-      Οι Τελώνες τι κάνουν;

-      Επιβλέπουν τις διαδικασίες. Εισπράττουν τους δασμούς και φόρους. Γεμίζουν τα ταμεία του κράτους με φόρους και τέλη.

-      Είσαι ενημερωμένος νεαρέ.

-      Ζω καθημερινά αυτή την ατμόσφαιρα, πότε στο διάλογο με τον πατέρα μου, άλλες φορές με τη μάνα μου, ακόμα και με τους γνωστούς του πατέρα μου.

***

Η δεύτερη σκηνή ξετυλίγεται στη περιοχή  Χίλτον της Αθήνας, στους μεγάλους δρόμους που διασταυρώνονται εκεί, στα τέλη της δεκαετίας του 21ου αιώνα.  Ο Πέτρος βετεράνος εκτελωνιστής, είχε το εκτελωνιστικό γραφείο του επανδρωμένο με δεκαπέντε συνεργάτες. Μια επαγγελματική συνάντηση τον ανάγκασε να  βρεθεί στη διασταύρωση του Χίλτον με τη μεγάλη μαύρη του Μερσεντές. Ένας κακός υπολογισμός της διαδρομής και της επιλογής μονόδρομων, τον έβαλε μέσα στον δακτύλιο της πολύβουης Αθήνας. Η κακή τύχη δεν άργησε να κτυπήσει. Ο Αστυφύλακας της Τροχαίας πανταχού παρών,  τον σταματά και αρχίζει η γνωστή διαδικασία του <γραψίματος>. Συνελήφθη για παράβαση του <δακτυλίου>.

-      Άδεια κυκλοφορίας, δίπλωμα οδήγησης, όνομα και επώνυμο, επάγγελμα κλπ στοιχεία …… 

είπε τυπικά ο αστυφύλακας που τον σταμάτησε, δείχνοντας στον παραβάτη τη θέση που θα σταματήσει, εκεί κοντά δίπλα στον πεζόδρομο. Ήταν βέβαια και υπηρεσιακά ευγενικός. Σήκωσε το δεξί του χέρι στο γείσο του πηλικίου. Χαιρέτησε με ευχάριστη διάθεση. Ήταν το αποτέλεσμα του σεμιναρίου  …
…

- Κύριε αστυφύλακα,  <λέει ευγενικά ο Πέτρος>, να ζητήσω συγγνώμη για την παράβαση. Ήμουνα βιαστικός, δουλειές, φούρια με το επάγγελμα του εκτελωνιστή, άγχος, τροχάδην, έχασα τον προσανατολισμό μου ……..

-      Ποιο είναι το επάγγελμά σου; <Ρωτά με ενδιαφέρον ο αστυφύλακας>.

-      Εκτελωνιστής, είμαι στο Τελωνείο ………. >

-      Που υπηρετείς; <ρωτά, με ακόμα μεγαλύτερη περιέργεια ο Αστυφύλακας>. Ο Πέτρος αμέσως κατανοεί τη σύγχυση. Οι λέξεις <εκτελωνιστής>, <Τελωνείο> ακούγονται μαγικές……….. Και ποιος δεν θέλει να ξεφύγει από το πρόστιμο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Γιατί να μην αφήσει τον Αστυφύλακα στην άγνοιά του; ας βρεθεί κάποιος άλλος να κάνει τον δάσκαλο.

-      Εκτελωνιστής είμαι στον  ………. Πειραιά. <Δεν χρειάζεται να εξηγήσει τίποτα, περιμένει τη συνέχεια του συλλογισμού του αστυφύλακα. Με αργή χαμηλή ίσα να ακούγεται η φωνή του, προφέρει τη λέξη <Πειραιάς>

-      Α!!! μάλιστα, μάλιστα. Προχθές γύρισα από ένα ταξίδι στην Αμερική και στο Τελωνείο ο συνάδελφος σου, μου επέτρεψε να παραλάβω, χωρίς δασμούς να περάσω, κάτι δώρα, ραδιοφωνάκια, παιχνίδια και τέτοια. Να είναι καλά. …….. ευγενέστατος κύριος. Του είπα ότι υπηρετώ στην Αστυνομία Πόλεων. Προς χάριν αυτού δεν σε <γράφω ……..>

-      Ευχαριστώ πολύ, <απαντά ο Πέτρος συγκαταβατικά. Το ευχαριστώ πήγαινε περισσότερο στο όνομα εκτελωνιστής και στην σύγχυση που δημιουργεί, παρά στον Αστυφύλακα>.

Ο αστυφύλακας με περίσσεια ευγένεια του υπέδειξε το δρόμο που έπρεπε να ακολουθήσει για να βγει στη Μιχαλακοπούλου έξω από το <δακτύλιο>. Το όργανο της Τροχαίας έκανε σύγχυση μεταξύ του τελωνειακού υπαλλήλου και του εκτελωνιστή, αν και ο επαγγελματικός τίτλος στο οικονομικό γίγνεσθαι της Ελλάδας, κοντεύει, κοντεύει όπως έχουμε πει, να συμπληρώσει μια εκατονταετία.

Δείτε πίνακα διηγημάτων στην Ανάρτηση της 12/4/2014

---

[1] Σύγγραμμα Φράγκου στις αρχές του εικοστού αιώνα. 

Σημ: Οποιαδήποτε ομοιότητα με την πραγματικότητα είναι εντελώς συμπτωματική