1700 -1830 Οι προπομποί του Διεθνικού Πειραιά
(Δ. Πειραιάς) 30 Νοεμβρίου 2018
Σχόλια: Μια σειρά από κείμενα τίτλους και εικόνες του Διεθνικού Πειραιά από την δημιουργία του με ατμομηχανή τον θεσμό του Εκτελωνιστή.
1700-1821
Από άποψη
μεταφορικής υποδομής μέχρι το 1830 ο Πειραιάς διέθετε τα παρακάτω:
Θαλάσσια
υποδομή. Ο δρόμος για τα πλοία ήταν ανοικτός για το λιμάνι του Πειραιά. Ήταν
και είναι φυσικός και δεν χρειάζονταν
τεχνικά έργα. Έτσι όποιος ήθελε
προσάραζε. Η προβλήτα αποβίβασης με το τελωνείο ήταν στον σημερινό
ΗΣΑΠ (πρώην ΕΗΣ).Τα κτήρια του τελωνείου από διάφορους περιηγητές ονομάζονται
κατά καιρούς Πύργος ή Τουρκικό Τελωνείο ή Τρεις Πύργοι.
Οδική
υποδομή: Οι δρόμοι που αναφέρονται είναι αυτοί των Πειραιώς Αθηνών, το Μονοπάτι ανατολικά
του Μοναστηρίου του Αγίου Σπυρίδωνα, η γέφυρα του Κηφισού με μονοπάτι προς τον Άγιο Διονύσιο με κατεύθυνση προς το Κερατσίνι και τον
Κερατόπυργο όπου υπήρχαν αρχαία ευρήματα, τέλος το μονοπάτι προς την Ελευσίνα μέσω της σημερινής οδού Θηβών.
1750- Οδοιπορικό
σε χάρτη του Πειραιά των μέσων του ΙΗ αιώνα. Συναντάμε το Μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα (Monastiri of St Spyridon), ανατολικά
το λιμάνι της Μουνιχίας (Munichia) , προς
βορά στο ύψος της Ακτής Τζελέπη το Τελωνείο
και Μαγαζιά ( Custom House and Magazines), τον
Κηφισό ποταμό στον ΟΣΕ/ ΣΠΑΠ και στη συνέχεια ένα λιμάνι (Άλως) γεμάτο με άμμο (Port filled with sand)
1821 Την
εποχή εκείνη. Την εποχή του 1821 ο Πειραιάς κατοικείτο
από τους καλόγηρους του Μοναστηριού Αγίου Σπυρίδωνα από τον τούρκο τελώνης, από
τον Καϋράκ γάλλος έμπορος λαδιού, από τους φαροφύλακες και αυτοί που
καλλιεργούσαν τα χωράφια στα βορινά. Υπήρχαν
σαν κτίσματα, ο Άγιος Σπυρίδωνας, το τούρκικο τελωνείο [1](Δογάνα) που
ευρίσκετο μεταξύ του σημερινό ΟΣΕ Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ) και ΗΣΑΠ, ελάχιστα
καταστήματα και λίγα σπίτια μακριά από την παραλία. Στην Ακτή Κονδύλη είχε
τις εκβολές του ο Κηφισός. Από το
τούρκικο τελωνείο έβλεπες την Ακρόπολη, το θαύμα που οι ταξιδευτές εκείνης
της εποχής ερχόντουσαν να δουν.
Οι Τούρκοι
από την Μουνιχίαν απεσύρθησαν κατά τον Απρίλιον του 1827 εις το μοναστήριον
του Αγίου Σπυρίδωνος και τον του τελωνείου σταθμόν τον παρά το μοναστήριον. Ο
Πρόκες ευθύς μετά την καταστροφήν γράφει περί του Πειραιώς ότι μόνον ερείπια
δυο καπηλείων του Τουρκικού Τελωνείου, και της Μονής εύρε[2].
Να εισπλεύση
ο Αστιγξ μετά του πρωτοφανούς τότε εν Ελλάδι ατμοπλοίου «η Καρτερία» εντός του λιμένος Πειραιώς και να
καταστρέψη δια των τρομερών αυτού πυροβόλων τας δύο θέσεις τας οποίας κατείχον οι Τούρκοι πέριξ
αυτού, το Μοναστήριον, λέγω, του Αγίου Σπυρίδωνος και τον Πύργον του Τελωνείου[3] (λέγεται
και Τρεις Πύργοι) (1927).
Κατά μήκος
της σημερινής σιδηροδρομικής γραμμής που ήταν τότε ρέμα ως τα Καμίνια όπου
έμεναν χωμένοι ως τη μέση μέσα στη λάσπη και στο νερό.(1927)
Ούτω κατά
αρχάς κατασκευάσθηκαν δύο προμαχώνες
δεξιά και αριστερά της οικίας Σαρδελά. Κατόπιν κατεσκευάσθη νέον οχύρωμα εις
κτήμα τι του Τατάρ Αχμέτ και εις απόστασιν 600 περίπου μέτρων προς μεσημβίαν
του δεξιά της οικίας προμαχώνος, κατελήφθη δε και μία οικία εντός του
κτήματος τούτου. Την 11 Μαρτίου (1927) κατελήφθη ετέρα θέσις προς μεσημβρίαν
της ανωτέρω, απέχουσα 500 περίπου μέτρα από τον λιμένα Αλών. Την 15ην ιδίου
ετέρα απέχουσα 230 μέτρα της εκκλησίας Αγίου Διονυσίου, ην κατείχον οι
Τούρκοι και εις απόστασιν 850 μέτρων από του χειμάρρου του εκχυνομένου εις
τον λιμένα Αλών. Εν τω μεταξύ οι του στρατοπέδου Καστέλλας κατέλαβον θέσεις
ακριτικώς ταύτης, παραλλήλως της οδού Αθηνών / Πειραιώς και 500 περίπου μέτρα από του χειμάρρου. [4]
Τελωνειακός έλεγχος. Οι
περισσότεροι (ξένοι επισκέπτες) [5]στέκονται
μόνο για μερικές ώρες στον Πειραιά – όσο χρειάζεται για να περάσουν από τον
τελωνειακό έλεγχο, διαδικασία που κατά κανόνα επιταχύνεται με κάποιο “μπαξίς”
στον αρμόδιο Τούρκο φύλακα. Στη συνέχεια, το κυριότερο μέλημα τους είναι η
αναζήτηση μεταφορικού μέσου για τη διαδρομή των πέντε μιλίων που χωρίζουν τον
Πειραιά από την Αθήνα. Η εκλογή αναγκαστικά περιορίζεται ανάμεσα σε άλογα ή
μουλάρια- καμιά φορά και κάποια καμήλα για τις αποσκευές. Τροχοφόρα δεν
υπάρχουν. Ο δρόμος, άλλωστε, τα κάνει περιττά: κανένας τροχός δεν μπορούσε να
κυλήσει για πολύ πάνω στο δύσβατο μονοπάτι που οδηγεί στον αντικειμενικό
σκοπό των περισσότερων περιηγητών – την Ακρόπολη
|
1821 Δασμολόγιο
Το δασμολόγιο του 1821 περιελάμβανε:
→ δασμούς
εισαγωγικούς και εξαγωγικούς.
→ Ανέπτυσσε 95
εισαγόμενα είδη και 43 εξαγόμενα.
→ Το δασμολόγιο
αυτό λειτούργησε έως το 1830.
|
1830 Περί Τελωνειακού Οργανισμού (ΙΔ Ψήφισμα
του Κυβερνήτου της 25 Μαρτίου 1830)
Θεωρούντες
ότι η είσπραξις του Τελωνείου είναι μια των σημαντικών προσόδων του Κράτους.
Θεωρούντες
ότι δια μόνης της δικαίας και τακτικής εισπράξεως δύναται και ες το Εθνικόν
Ταμείον ωφέλεια να προξενηθή και ευκολία εις το εμπόριον και ελάφρωσις εις
τον λαόν.
Επιθυμούντες
να κανονισθή και αυτός ο κλάδος της δημοσίας οικονομίας καθ όσον οι
περιστάσεις συγχωρούσιν.
Έχοντες υπ’
όψιν και το υπ’ αριθμόν Γ ψήφισμα της Δ εθνικής Συνελεύσεως.
|
1830 Δασμοτελώνας
Ἀρ. 1417. Ἑλληνικὴ Πολιτεία.
Ἡ ἐπὶ τῆς Οἰκονομίας Ἐπιτροπὴ Πρὸς τοὺς Δασμοτελώνας.
[κάτω:] Ἐν Ναυπλίῳ --- :Σκλαβενίτης III *50 (Α3670) Μφ.28.3.1830
ΓΑΚ –
Περὶ καταλόγου ὑπηρετούντων στὰ Δασμοτελωνεῖα.
|
1830 Νέο Δασμολόγιο (Ταρίφα)
Το 1830 ο τότε
Κυβερνήτης του Ελληνικού Κράτους Καποδίστριας, έθεσε σε εφαρμογή νέο δασμολόγιο,
αρκετά προηγμένο για τη εποχή του. Με αυτό το δασμολόγιο θεσπίζονται δύο
σοβαρές μεταρρυθμίσεις
α) Περιορίζονται τα εξαγωγικά τέλη και
β) Καθιερώνονται παράλληλα με τους δασμούς στη αξία και
δασμοί ειδικευμένοι.Το δασμολόγιο αυτό ονομάζετο “ταρίφα” ή “τελωνειακή
διατίμηση” ή “τελωνειακή διάταξη”
|
1830
Διασάφησιν γεγραμμένην αριθμημένην
(Σύμβολο
Εκτελωνισμού)
Αποσπάσματα
σχετικά με την σύνταξη και τις ποινές της διασάφησης “Τελωνιακός οργανισμός
(ΙΔ ψήφισμα του Κυβερνήτου της 25 Μαρτίου 1830) (Εγκύκλιος Αριθμ 1018)
 |
“άρθρο
27. Ο παραλήπτης εμπορεύματος, το οποίον αποβιβάζεται από πλοίον, οφείλει
πριν γίνη η αποβίβασις να δώση εις το
τελωνείον ακριβή και λεπτομερή διασάφησιν γεγραμμένην εις φύλλον
μονογραφημένον και αριθμημένον από υπάλληλον της επί των Οικονομικών
Γραμματείας διωρισμένον επί τούτω παρ’ αυτής, διαλαμβάνουσαν το είδος, την
ποιότητα και την ποσότητα (μέτρον βάρος) αυτού.
Διασάφησις
μη γεγραμμένην επί ωρισμένω φύλλω ή με αορίστους λέξεις μη καταδεικνύουσα το
πράγμα κατά τον ειρημένον τρόπον, δεν είναι δεκτή και θεωρείται μη
γενομένη.................”
|
1830 Α Τελωνείο Πειραιά προπομπός
Το
Α Τελωνείο του Πειραιά έγινε ο προπομπός για την εξέλιξη των Τελωνείων σε όλη
την σχηματιζόμενη Ελληνική Επικράτεια.
Η
πρακτική που διαμορφώθηκε, η αποδοχή των μεθόδων δασμοφορολόγησης στους
εισαγωγής και εξαγωγής δημιούργησαν πλούσια
πληροφόρηση για συνεχώς μεταβαλλόμενα δασμολόγια και οργανισμούς
τελωνείων.
Μέχρι
που ήλθε ο Νόμος Γ.Τ.η.ς. (υπ’ αριθμ.
3396/27-10-1909). Περί του προσωπικού
του Τελωνείου Πειραιώς και οργανώσεως της υπηρεσίας αυτού (άρθρο 17) που
εγγράφως αναγνώρισε το επάγγελμα του Εκτελωνιστή.
|
1830 Ποινές διασάφησης (Τελώνιον)
Αποσπάσματα σχετικά με την σύνταξη και τις ποινές της διασάφησης
“Τελωνιακός οργανισμός (ΙΔ ψήφισμα του Κυβερνήτου της 25 Μαρτίου 1830)
(Εγκύκλιος Αριθμ 1018
“άρθρο 28.........Εάν τα εμπορεύματα ευρεθώσιν
ολιγώτερα των εις την διασάφησιν διαλαμβανομένων πληρώνεται απλούν
τελώνιον επί των ελλειπόντων,
θεωρουμένων αυτών ως της αρίστης ποιότητος, εάν δε ευρεθώσι πλειότερα
υποβάλλονται τα πλεονάζοντα εις οκταπλούν τελώνιον. Εάν τα εμπορεύματα ήθελον
είσθαι καλυτέρου είδους ή καλητέρας ποιότητος της εις την διασάφησιν
διαλαμβανομένης, υποβάλλονται εις οκταπλούν τελώνιον του αναλογούντος εις το
περιπλέον της αξίας. Αν δε το είδος ήναι κατωτέρας αξίας ή, η πραγματική
ποιότης είναι χειροτέρα της δηλωθείσης, τότε πληρώνεται απλούν τελώνιον επί
της αξίας της τελευταίας ταύτης, καθ
όσον η διαφορά δεν προήλθον από συμπεσούσαν φθοράν, η οποία βεβαιούται δια
πρωτοκόλλου, κατά τας εν τω τέλει του άρθρο 18 διάταξις .“
“άρθρον
29. Εάν κατά τας διατάξεις των άρθρων 22 και 23 ο παραλήπτης δεν γνωρίζη
επακριβώς το ποσόν (βάρος ή μέτρον) των εμπορευμάτων, εφαρμόζονται και ως
προς αυτόν αι δια τον πλοίαρχον ή κυβερνήτην σημειούμεναι εκεί διατάξεις.”
|
[1] Από σχέδιο λιμανιού του Πειραιά που έγινε το 1776. Από το βιβλίο του R Chandier “Travels in Greece” (Γεννάδιος
Βιβλιοθήκη) Βλέπε και «Ο Πειραιάς στην επανάσταση του 1821» του Π. Ευαγγέλου
[2] Νικ Κατσικάρου Πειραϊκό Ημερολόγιο σελ 36 Τόμος 2ος Πειραϊκό Αρχείο
Παρ Ευαγγέλου
[3] Γ Ψύλλα Απομνημονεύματα σελ 212 Τόμος 2ος Πειραϊκό Αρχείο
Παρ Ευαγγέλου
[4] Πειραϊκό Αρχείο σελ 428 τόμος 2ος Παρ
Ευαγγέλου
|
Το Blog
Λογοτεχνία – Πολιτιστικά Εκτελωνιστών δέχεται
να φιλοξενήσει κείμενα συναδέλφων, αξιώματα και πολιτιστικά δρώμενα που αναδεικνύουν τον εκτελωνιστικό πολιτισμό
|
