Το σημάδι το Πλούτωνα Διήγημα μάχης με το Θεό του Άδη 27 Μαΐου 2014

Το  σημάδι το Πλούτωνα Διήγημα μάχης με το Θεό του Άδη 27 Μαΐου 2014

- Έχω και τη γυναίκα μου, τη Δέσποινα. Με πιέζει φορτικά. «Τώρα έχεις παιδί» μου θυμίζει κάθε λίγο. «Δεν πρέπει να μεγαλώσει χωρίς πατέρα». Αυτά μου ανοίγουν πάλι τις πληγές. Βρίσκομαι πάλι στην αρχή, στις πρώτες ημέρες μετά την έξοδό μου από το νοσοκομείο, στην έξοδό μου μετά από έξη μήνες.

Θέλεις να γίνεις πείραμα;

Καλοκαίρι του ενενήντα με μια ζέστη που δεν άφηνε περιθώρια να ριψοκινδυνεύσεις μια διαδρομή μέσα στον ήλιο. Ο Αυλώνας ήταν ένα καλό καλοκαιρινό ορμητήριο για την τριγύρω περιοχή. Σαν κεφαλοχώρι στο βόρειο άκρο της Αττικής στις παρυφές της Πάρνηθας, έχει ένα θαυμάσιο ξηρό κλίμα, αν και μερικές φορές το πιάνει ο ανυπόφορος ζεστός λίβας. Το σπίτι σαν εξοχικό ήταν αρκετά δροσερό. Ήταν κτισμένο μέσα σε ένα οικόπεδο γύρω στα δύο στρέμματα. Η διαρρύθμισή του στηρίχτηκε σε ένα περιβάλλον αυθαίρετης και σύγχρονης δόμησης. Έμπαινες μέσα σε ένα ευρύχωρο καθιστικό, αριστερά μια μεγάλη κρεβατοκάμαρα με τζάκι και στην άκρη η κουζίνα με το λουτρό. Στην πλάτη του καθιστικού μια άλλη απομονωμένη κρεβατοκάμαρα και στα δεξιά του καθιστικού ένα πρόσθετο κτίσμα που ήταν ακόμα χωρίς πλακάκια δαπέδου που σε οδηγούσε στο πάνω όροφο και αυτός ημιέτοιμος χωρίς πλακάκια. Η σκεπή από μπετόν και γαλλικά κεραμίδια έδινε με το επικλινές σχήμα της μια όψη εξοχής.

Κυριακή πρωί, πλησιάζει εννέα η ώρα, ο Γιώργος έκανε τη δεύτερη περιοδεία του στον περίγυρο του κτήματος, με τις φυτεμένες ελιές. Κρατούσε ένα κόφτη στο δεξί χέρι και έδειχνε αφοσιωμένος στην τέχνη του κλαδέματος.

- Γιώργο άνοιξε! Γιώργο άνοιξε! (Ο Γιώργος παραμέρισε ένα κλαδί ελιάς που του έκρυβε τη θέα της εξώπορτας για να δει ποιος φώναζε. Ήταν ο Σωκράτης στη εξωτερική πόρτα και προσπαθούσε σπρώχνοντας την πόρτα να μπει).

- Έρχομαι, έρχομαι. (Αποκρίθηκε ο Γιώργος και βημάτισε προς την σιδηρόπορτα)

- Τι έγινε φίλε; Πρωί, πρωί και δεν το συνηθίζεις.

Ο Σωκράτης χαμογέλασε με αυτό το σοβαρό προς θλιμμένο ύφος που είχε:

- Θέλω να κουβεντιάσουμε!!

- Να κουβεντιάσουμε τι;

- Είσαι μόνος; Θέλω να κουβεντιάσουμε …………….

Πάντα η συζήτηση με το Σωκράτη οδηγούσε σε σοβαρές σκέψεις και συμπεράσματα. Από τη φύση του είχε ξεχάσει το χιούμορ και την ελαφριά ανέμελη συμπεριφορά. Δεν του έβγαινε κιόλας, γινόταν σοβαρός χωρίς να το θέλει. Ήταν ένας καλός φίλος. Άκουγε, έδειχνε κατανόηση, έβαζε τα πράγματα σε καλή τάξη. Χρόνια, πολλά χρόνια κουβέντιαζαν οι δύο φίλοι. Πότε ήταν καθημερινά προβλήματα, πότε για το μέλλον. Στο επίκεντρο πάντα η δουλειά, το συγγενικό όχι πάντα καλό περιβάλλον, η γυναίκα, η οικογένεια, η διασκέδαση. Η αγωνία για το Πανεπιστήμιο, η αγωνία για την αύξηση των γιατρών – πελατών, η εξέλιξη της σταδιοδρομίας.

Όλα πέρναγαν από μια βασανιστική συζήτηση. Ύστερα ερχόταν η ορμή της νιότης. Τα τραγούδια για τα «μάτια» που τραγούδησαν μια βραδιά, είναι ενδεικτικό της αγάπης για ζωή. Αυτή η ιδιότυπη «συναυλία» για παράδειγμα κράτησε πάνω από δύο ώρες βαδίζοντας από τον Πειραιά στα Ταμπούρια, σε μια ώρα μετά τα μεσάνυκτα

- Έλα, ας προχωρήσουμε στην άκρη του κτήματος, θα έχουμε όλη την ώρα στη διάθεσή μας. Ελπίζω χωρίς να μας ενοχλήσει κανείς. Η Τασία κοιμάται. Τα παιδιά κοιμούνται. Είμαστε ολομόναχοι.

- Το φορτίο που σέρνω επάνω μου το ξέρεις. Η καρδιά μου λειτουργεί εδώ και περίπου τριάντα χρόνια ασταμάτητα. Η εγχείριση που έκανα το 1955 μου έδωσε αυτή την παράταση ζωής. Τα προβλήματα όμως της ζωής με ακολουθούν. Να σου εξηγήσω όμως. Σε ένα φιλικό περιβάλλον, την περασμένη εβδομάδα, ένα γιατρός μας πλησίασε, εμένα και τη Δέσποινα και μας έβαλε νέες αγωνίες ………..

- Σαν τι Σωκράτη;

- Μας είπε ο περίεργος αυτός άνθρωπος, ότι στο Παρίσι, υπάρχει μια ομάδα γιατρών που χειρουργεί αρρώστους, της δικής μου ασθένειας με αμφιλεγόμενη επιτυχία.

- Δηλαδή αμφιλεγόμενη επιτυχία; Πως;

-Να!!! Έχει ένα ποσοστό επιτυχίας 50% σε εγχειρήσεις δεύτερου σταδίου της τετραλογίας του Φαλλότ.

- Και λοιπόν;

- Όλοι οι εκεί υποστήριζαν ότι η διάρκεια ζωής μου είναι περιορισμένη, ο θάνατος είναι κοντά. Ίσως και να με ξέχασε αυτός ο περίεργος Θεός. Αυτή η ομάδα χειρούργων της Γαλλίας μας αναστάτωσε, μας αναστάτωσε οικογενειακώς. Εγώ το έχω αποδεχθεί από μικρό παιδάκι. (Τώρα θα έλθει το μοιραίο και αύριο θα έλθει το μοιραίο, και το περάσαμε το μοιραίο ….. μπας και με ξέχασε;)

- Έλα τώρα Σωκράτη. Χρόνια κουβεντιάζουμε αυτό το θέμα, χρόνια ……..

- Έχω και τη γυναίκα μου, τη Δέσποινα. Με πιέζει φορτικά. «Τώρα έχεις παιδί» μου θυμίζει κάθε λίγο. «Δεν πρέπει να μεγαλώσει χωρίς πατέρα». Αυτά μου ανοίγουν πάλι τις πληγές. Βρίσκομαι πάλι στην αρχή, στις πρώτες ημέρες μετά την έξοδο μου από το νοσοκομείο, στην έξοδο μου μετά από έξη μήνες.

- Σωκράτη, ας αφήσουμε τα παλιά, με συγχωρείς που σε διακόπτω, έτσι πρέπει να κάνουμε, να μένουν μόνον εμπειρίες που πορευόμαστε με αυτές.

- Κοίταξε Γιώργο, αυτός είναι ο σκοπός της επίσκεψής μου. Σου ζαλίζω το μυαλό με δικά μου προβλήματα, όμως εσύ με ακούς, είσαι τρίτος, ζυγίζεις τις προτάσεις σου. Αυτό με ενδιαφέρει, οι ζυγισμένες προτάσεις. Να συνεχίσω όμως ……..

Πήγα στο γνωστό γιατρό, σ’ αυτόν που ήταν στην ομάδα που με χειρούργησε, μετά από πιέσεις όπως σου είπα, της Δέσποινας της γυναίκας μου. Η απάντησή που μου έδωσε ήταν περισσότερο θεολογική παρά επιστημονική. Ήταν μια σειρά από ερωτήσεις: «Έχεις σοβαρά προβλήματα υγείας σήμερα; Μπορείς να περπατάς, μπορείς να δουλεύεις; Μπορείς να σιτίζεσαι; Μπορείς να εκπληρώνεις τα συζυγικά σου καθήκοντα; Αν απαντάς θετικά σε όλα αυτά, ποια η σκοπιμότητα μιας τέτοιας εγχείρησης;»

- Του εξήγησα τις καινούργιες αμφιβολίες που παρουσιάστηκαν στον ορίζοντα. Του είπα για το θάνατο που με παραφυλάει στην πόρτα, για τους άλλους χειρουργημένους, που όλοι μα όλοι, έφυγαν από τη ζωή. Έμεινα ο μοναδικός, αυτός που διαφεύγει. …….

Έγινε σιγή. Ο Σωκράτης σταμάτησε τη διήγηση. Ο Γιώργος υπομονετικά μια τον κοίταζε στο πρόσωπο, μια κοίταζε τις ελιές που περνούσαν έτοιμος να επέμβει με τον κόφτη του. Έπρεπε να τις καθαρίζει από κλωνάρια που είχαν αρρωστήσει από τον πάγο, είχαν αποκτήσει κάτι θρόμβους ίσα με ένα ρεβίθι. Ίσως ήταν η αμηχανία που προκαλούσε η σοβαρότητα της συζήτησης. Ήταν και αυτό ένα διάλειμμα στις σκηνές πόνου που συνεχώς παρουσιαζόντουσαν.

- Ο γιατρός, Γιώργο, ο γιατρός από την ομάδα των Αμερικανών, συνέχιζε να υποστηρίζει τη μεγάλη προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου οργανισμού να επιβιώνει. «Θεραπεύουμε οι γιατροί την παθογένεια, όχι έναν οργανισμό που δουλεύει, έτσι όπως δουλεύει και μάλιστα για τριάντα και πλέον χρόνια».

- Η γυναίκα σου Σωκράτη τι λέει;

- Φοβάται το θάνατο. Φοβάται τη μοναξιά. Σκέπτεται με το συναίσθημα. Ζητά το καλύτερο. Δεν την αδικώ. Θέλει να πάμε στους γιατρούς της Γαλλίας. Θέλει την εγχείριση, την έπεισε αυτός ο ουρανοκατέβατος πληροφοριοδότης. Οι καλοθελητές φορτίζουν την ατμόσφαιρα με ρητορείες και όμορφες λέξεις και ύστερα φεύγουν, εξαφανίζονται.

- Η δική σου εκτίμηση Σωκράτη;

- Επηρεάζομαι Γιώργο, επηρεάζομαι. Το μυαλό μου δεν είναι καθαρό. Ποιος δε θέλει μια μακροημέρευση; Ποιος δε θέλει να ζήσει μέχρι τα ογδόντα και τα ενενήντα; Μετά έρχονται στο μυαλό σου πρακτικά θέματα. Μετά σκέπτομαι τα χρήματα. Που θα βρεθούν τόσα χρήματα; Μια εγχείρηση στο εξωτερικό κοστίζει. Να πουλήσω το σπίτι να γίνω καλά, και αν πεθάνω; Η γυναίκα, η κόρη, που θα καταλήξουν; και αν επιζήσω με ποια χρήματα θα συντηρηθούμε;

- Πολλά τα προβλήματα Σωκράτη. Δύσκολες οι απαντήσεις. Αυτό που βγαίνει από το μυαλό μου θα στο πω: Η ομάδα χειρούργων σε δεύτερο στάδιο καρδιάς για τετραλογία του Φαλλότ, δείχνει να είναι σε πειραματικό στάδιο; Φαντάζομαι, φαντάζομαι ναι!!! Άλλωστε το ποσοστό επιτυχίας είναι στο 50%, πολύ χαμηλό για άνθρωπο που έχει ικανοποιητική λειτουργικότητα. Δεν έχω βέβαια εμπιστοσύνη στους γιατρούς, είναι μια πάγια αντίληψή μου, τους θεωρώ κακούς συμβούλους της ανθρώπινης υγείας.

- Ύστερα ένας οργανισμός που λειτουργεί επί τριάντα χρόνια, δεν μπορεί με καμία δύναμη να του παρατείνουμε τη ζωή, μια και δεν ξέρουμε ποιο είναι το χρονικό του όριο. Τέλος, εάν υπήρχε παθογένεια, αδυναμία ζωής, τότε ίσως …… χαλάει το νεφρό το διορθώνουμε, χαλάει το στομάχι το διορθώνουμε ………

Μεγάλο πρόβλημα είναι και η εξεύρεση του απαιτούμενου χρήματος. Τα χρήματα δηλαδή που θα δαπανηθούν. Είτε υπάρχει επιτυχία, είτε αποτυχία, η επιβίωση θα είναι αν όχι αδύνατη, τουλάχιστον πολύ δύσκολη.

Ο Γιώργος ακάθεκτος συνεχίζει:

- Φαντάζομαι ότι δεν θα θέλεις να γίνεις πείραμα. Αυτή είναι η εντύπωση που μου έδωσες. Την τελική απόφαση βέβαια, εσύ θα την πάρεις. Θα σταθμίσεις τα υπέρ και τα κατά και θα αποφασίσεις.

Μια δυνατή φωνή από το σπίτι σταμάτησε τους συλλογισμούς τους «Σωκράτη, Γιώργο, έχω φτιάξει καφέ, κοπιάστε».

***

Στοχοποίηση του Θεού

- Λοιπόν Γιώργο, τι κουβεντιάζατε αν επιτρέπεται με το Σωκράτη; Είναι μυστικό; Είναι ανακοινώσιμο;

- Είναι ενδιαφέρον αλλά και δύσκολο. Συνοπτικά επιμένει η γυναίκα του σε μια δεύτερη εγχείριση στη Γαλλία, από ομάδα χειρουργών με 50% επιτυχία …….

- Πως θα γίνει αυτό;

- Θα πάνε για μια γενική εξέταση στη Γαλλία. Ύστερα θα βγουν αποτελέσματα. Θα προταθεί ένα «Ναι» ή ένα «Όχι» για επαναληπτική εγχείριση.

- Έχει κάποιες περίεργες ενοχλήσεις τον τελευταίο καιρό; Υπάρχει καμιά επιδείνωση της κατάστασης;

- Από όσα ξέρω όχι. Λειτουργεί φυσιολογικά;

- Οι αντοχές του πως είναι; Κουράζεται περισσότερο τον τελευταίο καιρό; Έχει μια αυξημένη δύσπνοια;

- Είναι αντοχές ενός πενηντάχρονου. Τίποτε άλλο.

- Με τι χρήματα θα χειρουργηθεί στην Γαλλία;

- Άγνωστο Τασία. Η ολοφάνερη οικονομική γήρανση του εργαστηρίου οδοντοτεχνίας που έχει χρόνια τώρα δημιουργήσει αρχίζει να φαίνεται. Από ότι καταλαβαίνω τέτοιες εγχειρίσεις είναι για φουσκωμένα πορτοφόλια πλουσίων. Άλλωστε τέτοια εγχειρήματα αποτελούν εξαίρεση.

- Εσύ Τασία είσαι στο χώρο της υγείας. Πιστεύεις ότι μπορεί να βελτιωθεί η κατάστασή του με συνέπεια να ζήσει περισσότερα χρόνια;

- Οι γιατροί έχουν το πάνω χέρι στις εξετάσεις, στις θεραπείες μπαίνουν στα χωράφια του Θεού.

- Δίκιο έχεις.

- Κρίμα, πάλι προβλήματα έχει ο Σωκράτης. Ο Θεός τον παρακολουθεί από κοντά. Πέντε δις λαός πάνω στη γη και όμως….. Αυτός, μεγάλη η χάρη του εκεί, στοχοποίησε το Σωκράτη. (Αυτά είπε η Τασία και πήγε να κοιτάξει τα φασολάκια που έβραζαν στην κατσαρόλα).

- Έλα καημένη Τασία, ο Θεός έχει στοχοποιήσει το Σωκράτη από τότε που γεννήθηκε. Κάθε πέντε ή δέκα χρόνια του βάζει δύσκολα, του θυμίζει τη δύναμή του. Τα παθήματά του είναι συγκλονιστικά.

***

Δεν μπορώ να ανεχθώ τη λύπησή τους

Το μικρό μωράκι που βγήκε από την κοιλιά της Κωνσταντίνας ήταν αρτιμελές. Δύο χέρια, δύο πόδια και οι φωνές του ήταν δυνατές. Όταν έκλαιγε δυνατά πιανόταν η ανάσα του, μελάνιαζε. Το χρώμα του όμως ήταν περίεργο. Το σόι του πατέρα του, του Ηλία, ήταν μαυριδερό, μελαψό,. Κληρονόμησε φαίνεται τέτοιο χρώμα, όμως είχε ένα βάθος μελανό, κυανομέλανο. Περίεργο για ένα μωρό που μόλις ξεπήδησε από τη μήτρα της μάνας του. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό άρχισε να ανησυχεί τον μπαμπά Ηλία, τα δάκτυλά του στις άκρες παρουσίαζαν ένα σχήμα επίπεδο.

Ο γιατροί αποφάσισαν ότι έχει μια αρρώστια με το όνομα τετραλογία του Φαλλότ. Μια κακή διάταξη των αρτηριών στην καρδιά με το αίμα να ανακατεύεται περίεργα. Ο Ηλίας, από γιατρό σε γιατρό, βεβαιώθηκε για την αρρώστια του γιου του και συγκέντρωσε κάποιες σημειώσεις, σαν μια μορφή ιατρικής διάγνωσης:

ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ FALLOT

Ιατρικό σχεδίασμα: Ο ασθενής παρουσιάζει ένα έντονο μελανόχρωμα (κυάνωση) στα χείλια και στα χέρια. Είναι μία καρδιοπάθεια που ονομάζεται τετραλογία γιατί εμφανίζει τέσσερις επιμέρους ανατομικές ανωμαλίες την ίδια χρονική στιγμή: 1) Στένωση της πνευμονικής αρτηρίας, με αποτέλεσμα την ανεπάρκεια οξυγόνωσης του αίματος 2) Μεσοκοιλιακή επικοινωνία, περίεργο ανακάτεμα του αίματος 3) Ανώμαλη έκφυση [1] της αορτής από την δεξιά κοιλία ή και από τις δύο κοιλίες 4) Υπερτροφία της δεξιάς κοιλίας.

Συμπτώματα: Από τις ανωμαλίες που παρουσιάζει η τετραλογία Fallot η πίεση της δεξιάς κοιλίας είναι αυξημένη μερικές φορές ίση με αυτή της αριστερής (ενώ φυσιολογικά πρέπει να είναι πολύ μικρότερη). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη διαφυγή φλεβικού αίματος – αίμα που πηγαίνει για οξυγόνωση στους πνεύμονες - από την δεξιά στην αριστερή κοιλία. Έτσι η οξυγόνωση του αρτηριακού αίματος της αριστερή κοιλίας είναι ελαττωμένη. Αυτοί που πάσχουν εμφανίζουν κυάνωση (μελάνωμα) από τη γέννησή τους, λόγω περιορισμένης οξυγόνωσης του αίματος.

Χαρακτηριστικό της νόσου είναι το μελάνωμα (κυάνωση) που μάλιστα γίνεται πιο έντονο κατά την σωματική προσπάθεια, όπως το κλάμα γιατί τότε αυξάνεται η φλεβική επιστροφή προς την καρδιά και κατά συνέπεια και η διαρροή φλεβικού αίματος προς την αορτή. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η εύκολη κόπωση και η δύσπνοια σε κάθε προσπάθεια.

Σε παιδιά (νήπια) με τετραλογία Fallot χαρακτηριστική είναι η υποξαιμική κρίση. Αρχίζει με κλάμα, ταχύπνοια και συνεχίζει με το μελάνωμα και καταλήγει σε λιποθυμία από κακή οξυγόνωση του εγκεφάλου, σε σπασμούς ή και σε θάνατο σε έντονες συνθήκες. Αυτές οι κρίσεις διαρκούν 5-10 λεπτά και ανακουφίζονται από την θέση οκλαδόν που παίρνει το παιδί μειώνοντας έτσι την διαρροή του φλεβικού αίματος προς την αορτή.

Ιστορικό της αρρώστιας: Η τετραλογία Fallot αποτελεί τη συχνότερη συγγενή κυανωτική καρδιοπάθεια που πρωτοπεριγράφηκε το 1888 από τον Fallot (Γάλλος φυσίατρος). Συνήθως επέρχεται ο θάνατος μέχρι την ηλικία των 20 ετών. Το έντονο μελάνωμα (κυάνωση) δείχνει και το μέγεθος σοβαρότητας της αρρώστιας.

Διάγνωση: Η διάγνωση γίνεται εύκολα. Η όψη του ασθενούς έχει το χαρακτηριστικό μελάνωμα (κυάνωση). Η ακρόαση της καρδιάς αποκαλύπτει αρκετά ευρήματα. Το καρδιογράφημα δείχνει υπερτροφία της δεξιάς κοιλίας. Τέλος στην απλή ακτινογραφία η καρδιά έχει το σχήμα «ξυλοπέδιλου» (Sabot). Η οριστική διάγνωση γίνεται με το υπερηχοκαρδιογράφημα και με τον καθετηριασμό της καρδιάς όπου επιβεβαιώνεται και η χαμηλή οξυγόνωση του αίματος της αριστερής κοιλίας.

Η αντιμετώπιση των κρίσεων γίνεται με τοποθέτηση του παιδιού σε θέση οκλαδόν και χορήγηση οξυγόνου και μορφίνης.

Η οριστική θεραπεία είναι το χειρουργείο και σε ηλικία μεταξύ τριών και πέντε ετών (οπωσδήποτε όμως πριν τα δέκα έτη). Η εγχείρηση είναι μακράς διάρκειας και γίνεται με τη βοήθεια εξωσωματικής κυκλοφορίας.

 Συμπερασματικά: Η τετραλογία Φαλλότ είναι η συχνότερη μορφή κυανωτικής συγγενούς καρδιακής ανωμαλίας με στένωση της πνευμονικής αρτηρίας, έλλειμμα του μεσοκοιλιακού διαφράγματος, εφιππεύουσα αορτή με στροφή προς τα δεξιά και πρωτοπαθή υπερτροφία της δεξιάς καρδιάς. Η βαρύτητα της κλινικής εικόνας καθορίζεται από το βαθμό της στενώσεως της πνευμονικής αρτηρίας και την συνακόλουθη διαφυγή αίματος εκ δεξιών προς τα αριστερά. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφυγή εκ δεξιών προς τα αριστερά, τόσο μικρότερη είναι η ροή αίματος στην πνευμονική αρτηρία, τόσο πιο έντονο είναι το μελάνωμα (κυάνωση).

Επακόλουθα σε ανωμαλίες έχουμε, τα νύχια που είναι σαν σπάτουλα, μια πληκτροδακτυλία και μια περιορισμένη σωματική ανάπτυξη. Η πνευματική ανάπτυξη είναι επίσης διαταραγμένη. Αν δεν διορθωθεί, οι βλάβες οδηγούν σε πρόωρο θάνατο. Η θεραπεία εξαρτάται από μια ολική χειρουργική διόρθωση. Υπάρχει μεγάλος εγχειρητικός κίνδυνος.

Ο Ηλίας κατανοούσε ότι ο Θεός τον δοκίμαζε σε δύο επίπεδα, το μικρό παιδάκι του δεν μπορούσε να περπατήσει περισσότερο από δέκα βήματα, ένα φαινόμενο καθημερινής θλίψης, και ο θάνατος θα τον συναντούσε σε διάστημα πέντε ή δέκα χρόνια,

Ο μικρός Σωκράτης, αυτό ήταν το όνομα που έδωσαν στο παιδί, δεν μπορούσε να κατανοήσει τη διαφορά με τους άλλους συνομήλικούς του. Πηδούσε, φώναζε, και όταν ήταν να τρέξει τον σταματούσε μια άγνωστη δύναμη. Έπεφτε κατά γης μέχρι να ξαναπάρει βαθιές ανάσες. Καθόταν οκλαδόν και τον ανακούφιζε. Σκεφτόταν να τρέξει τα επόμενα δέκα μέτρα και δεν λογάριαζε μια νέα πτώση στο έδαφος.

Μερικές φορές αναπλήρωνε με εφευρετικότητα αυτή του την αδυναμία. Ήταν ένα έξυπνο μυαλό και ήθελε να πρωταγωνιστεί. Είχε την ικανότητα της σύνθεσης. Μπορούσε να φτιάξει εργαλεία παιχνίδια μεγάλης χρησιμότητας. Ήταν βέβαια σε ένα περιβάλλον μαστόρων. Ο πατέρας του, ο θείος του ήταν γύφτοι, η τότε ονομασία των σιδεράδων με καμίνια αναμμένα και επεξεργασία κάθε μορφής σιδήρου. Έφτιαχνε ένα παιχνίδι αυτοκίνητο με ρουλεμάν με την καλύτερη αναπτυσσόμενη ταχύτητα. Μια ταχύτητα που ζήλευαν τα άλλα παιδιά. Έφτιαχνε το αεροπλανάκι. Ήταν ένα δικό του επίτευγμα με συμμετρικές διαστάσεις. Ήταν ο καλύτερος της μικρής ομάδας στη γειτονιά του. Στην κορυφή της ανηφόρας στεκόταν καμαρωτός ο μικρός Σωκράτης, σήκωνε το μικρό του ανάστημα, έπαιρνε την κατάλληλη θέση του οδηγού και αφηνόταν στην κατηφόρα. Το βάσανο ήταν η ανηφόρα. Κάθε δέκα μέτρα λύγιζαν τα πόδια του, έπεφτε στο έδαφος, ξανασηκωνόταν, η αρρώστια κυριαρχούσε.

Δεν τον πείραζε καθόλου το λύγισμα των ποδιών του, είχε συνηθίσει να περπατά και να κουράζεται. Να λυγίζουν τα γόνατα. Ήξερε ότι ήταν ένα διαφορετικό παιδί από όλα τα γειτονόπουλα. Πονούσε μόνο όταν τον κορόιδευαν.

«Αρρωστιάρη, αρρωστιάρη !!!» Αυτή ήταν η πρώτη λέξη που άκουσε όταν ήταν ο καιρός για να πάει στο σχολείο. Μια λέξη που την εφεύραν τα παιδιά, οι συνομήλικοί του. Ακολουθούσε βέβαια η παρατήρηση των μεγάλων. «Δεν ντρέπεστε παλιόπαιδα. Δεν ντρέπεστε να τον πειράζετε; Άρρωστος είναι. Άρρωστος». Τότε ο Σωκράτης πονούσε περισσότερο. Η μάχη με τους συνομήλικους είχε ισότητα, η μάχη με τους μεγάλους έβγαζε λύπη. Εκεί ένιωθε αδύναμος.

 Άλλοτε οι συνομήλικοι τού επιτίθεντο και έτρεχαν μακριά, ενώ φώναζαν κοροϊδευτικά: «Πιάσε με, πιάσε με», και να βγαίνει μια γλωσσίτσα στα μικρά προσωπάκια όλο αισθήματα εγωισμού και ανωτερότητας. Γνώριζαν την αδυναμία του και την εκμεταλλευόντουσαν με τον καλύτερο τρόπο. Τα παιδιά χτυπούν εκεί που πονάς, τα παιδιά είναι σκληρά, ανελέητα σκληρά στις προτιμήσεις του. Μέσα στην εγκεφαλική τους μνήμη δεν υπάρχουν τα συναισθήματα της λύπης, της φιλευσπλαχνίας, της αλληλοβοήθειας, της καλοσύνης. Το επίπεδό τους είναι η αυτοσυντήρηση και μόνο.

Ο μικρός Σωκράτης αντιμετώπιζε την κατάσταση με υπομονή, καμιά φορά κτυπούσε κανένα γειτονόπουλο όταν έπεφτε στα χέρια του και το κατάφερνε. Η αρρώστα του δεν είχε καμία σχέση με τη σωματική δύναμη και το πείσμα που την υποστήριζε.

Η προτίμηση του μικρούλη Σωκράτη ήταν να βρίσκεται όσο μπορεί περισσότερο μόνος, μόνος με τον εαυτό του, μόνος απομονωμένος από τους γονείς του, μόνος μακριά από τα γειτονόπουλα. Η μοναδική εξαίρεση στη μοναξιά του ήταν ο παππούς του, ο γέροντας που το ένιωθε ότι τον συμπαθούσε. Ήταν ένας γέροντας που γνώριζε πολλά από τον έξω κόσμο, πέρα από το χωριό του. Μιλούσε με τους ξένους επισκέπτες του χωριού. Άκουγε τις ειδήσεις του άλλου κόσμου, της δικής τους πολιτείας, των κρατών της Ευρώπης, ιδιαίτερα της Γερμανίας.

Το χωριό του, το Σχηματάρι Βοιωτίας, βρισκόταν στο κέντρο ενός αρχαίου πολιτισμού. Από τα νεανικά χρόνια του παππού, οι επισκέπτες αρχαιολόγοι και μη, ήταν η καθημερινή συζήτηση στα καφενεία. Στη γύρω περιοχή έβρισκαν τις περίφημες ταναγραίες κόρες. Οι ταναγραίες κόρες, τα ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία, οι σαρκοφάγοι, οι επιτύμβιες πλάκες, ήταν απαραίτητο τμήμα των ειδήσεων του χωριού. Είναι γνωστό ότι τα πήλινα αγαλματίδια σε μορφές νεαρών γυναικών οφείλουν τη φήμη τους στην καταπληκτική τους κομψότητα και χάρη. Φιλοτεχνήθηκαν τον 4^ος και 3^ο πχ αιώνα. Φαίνονται ότι μοιάζουν μεταξύ τους αλλά οι σοβαροί μελετητές διακρίνουν ότι υπάρχουν λεπτομέρειες στην ένδυση ή στο χρώμα, που σημαίνει ότι αυξάνουν την καλλιτεχνική και αρχαιολογική τους συλλεκτικότητα.

Η προσέγγιση του Σωκράτη με τα γράμματα και τον πολιτισμό είχε σχέση και με την περιοχή που βρισκόταν το χωριό του. Το Σχηματάρι ήταν μέσα και έξω από τα όρια της αρχαίας Τανάγρας. Μεγάλωνε την οικονομική σημασία του χωριού και ο σιδηροδρομικός Σταθμός που λειτουργούσε εκεί για την εξυπηρέτηση του μεγάλου κάμπου. Ξένοι αρχαιολόγοι, έμποροι αρχαιολογικών αντικειμένων ήταν συχνοί επισκέπτες του σπιτιού του. Ο Σωκράτης κρυφάκουγε συχνά τις συζητήσεις τους. Ο πατέρας του, σαν σιδεράς ήταν μέσα στην αγορά εργαλείων για ανασκαφές στα χωράφια και οι συζητήσεις πήγαιναν και ερχόντουσαν. Τα αγγεία, τα κτερίσματα σαν εύκολος πλουτισμός αλλά και σαν γνώση ήταν μια καθημερινότητα για τον παππού, τον πατέρα και τον εγγονό Σωκράτη.

Η ανακάλυψη ενός αρχαίου τάφου ήθελε βαθιά γνώση και ικανότητα παρατήρησης. Είναι φυσιολογικό λοιπόν να προξενήσει το ενδιαφέρον του παιδιού ένα τέτοιο περιβάλλον με αναφορές σε βιβλία και χάρτες. Ένας χαμηλής έντασης διάλογος πολιτισμού είχε επηρεάσει τη μικρή αυτή πολιτεία. Από το γέροντα παππού άκουγε συνέχεια έννοιες και συμπεράσματα για τη ζωή, για το εμπόριο, για την τέχνη, για τον πολιτισμό. Εκεί σε αυτό το περιβάλλον ο μικρός Σωκράτης δέχτηκε να μάθει γράμματα, να γράφει και να διαβάζει με τη βοήθεια του γέροντα παππού.

- Δεν πάω Σχολείο μπαμπά!!

- Γιατί παιδί μου. Είναι ο καιρός σου. Έφτασες τα έξη χρόνια, μεγάλος πια. Πρέπει ….

- Δεν πάω σχολείο μπαμπά γιατί με κοροϊδεύουν .

- Δηλαδή;

- Να !! προχθές που ερχόμαστε από το σχολείο, στις συχνές στάσεις μου, κάποιοι από τους συμμαθητές μου, επιδίωξαν ειρωνικά να με πάρουν σηκωτό, ένας από τον αριστερό και άλλος από το δεξιό ώμο. Εγώ κλώτσησα, στεναχωρήθηκα, ήθελα να φωνάξω, έκλαψα. Οι συμμαθητές μου βρήκαν σαν δικαιολογία ότι καθυστερώ τα παιχνίδια της παρέας …..

- Λοιπόν;

- Με κοροϊδεύουν ………

- Σε κοροϊδεύουν; Γιατί; Έχεις μια αρρώστια που την έστειλε ο Θεός. Αυτό είναι όλο.

- Με κοροϊδεύουν μπαμπά και δεν πάω σχολείο ….

- Θέλεις ν΄ αγριέψω Σωκράτη;

- Να αγριέψεις και λοιπόν;

- Θα σε ξυλίσω …..

- Κάνε το δεν σε φοβάμαι. Συνήθισα. Σου λέω δεν πάω Σχολείο,. Προτιμώ να με δείρεις. Θα με δείρεις μια φορά, άντε δύο, ενώ τα παιδιά θα με κοροϊδεύουν κάθε μέρα, κατάλαβες;

- Σωκράτη σκέψου λιγάκι. Χωρίς γράμματα δεν θα μπορέσεις να κάνεις τίποτα στη ζωή σου. Να δουλέψεις, να αγοράσεις κάτι, να γράψεις ένα γράμμα.

- Μπαμπά δεν πάω Σχολείο, έτσι και αλλιώς θα πεθάνω γρήγορα. Δεν θα προλάβω να μεγαλώσω.

- Τι λόγια είναι αυτά που λες; Τέτοια συμπεράσματα που τα έβγαλες;

- Κοίτα μπαμπά, κρυφάκουσα κάποια μέρα στην κάμαρά σου. Μίλαγες με τη μαμά. Της έλεγες διάφορα πράγματα για την αρρώστια μου. Η μαμά έκλεγε πολύ. Δεν τα καταλάβαινα όλα αυτά, όμως μια πρόταση μου καρφώθηκε στη μνήμη μου. «Ο γιατρός, είπες, ότι το παιδί δεν θα προλάβει να γίνει είκοσι χρόνων, θα πεθάνει …..».

- Σωκράτη, μη βάζεις τέτοιες ιδέες στο μικρό σου μυαλό, δεν πρέπει, είναι αμαρτία, για το Θεό!!

- Σχολείο δεν πάω μπαμπά, μπορεί να ανεχθώ την κοροϊδία, την περιφρόνηση, τον εγωισμό, την υπερηφάνεια των άλλων παιδιών, την ικανότητά τους να τρέχουν, δεν μπορώ να ανεχθώ τη λύπησή τους ……..

***

Το σημάδι του Πλούτωνα

Η μεγάλη αίθουσα του καφενείου, περίεργα μεγάλη σε ένα τέτοιο χωριό. στο κέντρο του δρόμου της αγοράς, ήταν γεμάτη από πλήθος κόσμου. Όλος ο ανδρικός πληθυσμός του Σχηματαρίου, για αυτό το χωριό πρόκειται, , συγκεντρωνόταν στο καφενείο. Ήταν και αυτό μια ελευθερία που τους περίσσευε. Η αίθουσα ήταν πιο ψηλά, υπερηψούμενη, από το επίπεδο του χωματόδρομου. Έπρεπε να ανέβεις τρία μεγάλα σκαλιά, να πατήσεις τις μαυροκόκκινες πλάκες του δαπέδου και να κάτσεις στις ψάθινες στέρεες καρέκλες. Ο καπνός του τσιγάρου, ο πυκνός καπνός σε δυσκόλευε στην αναπνοή, όμως ήταν και αυτό ένα στοιχείο «πολιτισμού» για την κοινωνία του χωριού.

Στο τραπέζι της γωνιάς μιλούσαν τρεις προχωρημένοι στην ηλικία θαμώνες. Ο ένας φαινόταν καλοντυμένος, ατσαλάκωτος και με παχουλά χαρακτηριστικά, στρογγυλό πρόσωπο, κοιλιά που προεξέχει, χέρια λευκά που δεν τα έχει δει ήλιος. Η όλη παρουσία του θύμιζε την αστική του προέλευση. Έβγαινε λες, από σαλόνια μιας αριστοκρατικής συνοικίας της Αθήνας. Οι άλλοι δύο της παρέας, με τσαλακωμένα πουκάμισα, ενώ τα παντελόνια δεν φαινόντουσαν αν ήταν σιδερωμένα, έδειχναν ότι μόλις είχαν παρατήσει το πότισμα του βαμβακιού. Ρυτιδωμένα πρόσωπα, σκουρόχρωμη επιδερμίδα από τον ήλιο και τη βροχή, ροζιασμένα χέρια που παλεύουν με τα χώματα. Τα ρούχα τους έπλεαν μέσα στα δυνατά κορμιά τους, σημάδι και αυτό ότι δούλευαν σκληρά στα χωράφια.

- Σήμερα είναι η μεγάλη δυσάρεστη είδηση κυρ-Χρήστο. Πρέπει και εσύ να βοηθήσεις τους κατοίκους του χωριού.

- Σαν πώς να βοηθήσω;

- Είσαι δικηγόρος της Αθήνας. Εκεί πέρα, στη μεγάλη πόλη, έχεις τα μέσα, τις διασυνδέσεις σου. Να βοηθήσεις τον Ηλία και τον αδελφό του. Τους συνέλαβαν για ανάκριση. Κάποιοι από το χωριό τους κατέδωσαν. Είπαν λόγια κατηγόριας και ζήλιας στην αρχαιολογική υπηρεσία της Αθήνας, όχι της χωροφυλακής.

- Τι έκαναν; Γιατί τους κατηγορούν;

- Τους κατηγορούν ότι έχουν ανοίξει αρχαίους τάφους σπουδαίας σημασίας και τα ευρήματα τους είναι μεγάλης αξίας……….

- Ποιος είναι ο Ηλίας; Δεν τον θυμάμαι. Τον γνωρίζω; Θυμίστέ τον μου!!

- Αυτός που έχει ένα αγοράκι άρρωστο.

- Άρρωστο; Από τι;

- Έλα κυρ-Χρήστο, όλοι στο χωριό γνωρίζουν τον άρρωστο Σωκρατάκια. Περπατά δέκα βήματα και κάθεται οκλαδόν κάτω, αδύνατον να συνεχίσει. Να δεις πως τη λένε την αρρώστια του …είναι σίγουρο ότι θα πεθάνει γρήγορα, είναι καταδικασμένος. Να δεις …..τετάρτη …….του Λοτ .

- Κατάλαβα, κατάλαβα ……τετραλογία του Φαλλότ.

- Ναι μπράβο, έτσι λέγεται.

- Λοιπόν αυτός και ο αδελφός του κατηγορούνται είτε για ανακάλυψη και απόκρυψη αρχαιοτήτων;

- Όλη η Ελλάδα είναι γεμάτη από αρχαιότητες. Κάθε χωράφι και ένας τάφος. Κάθε χωράφι και ένα κυανόκρανο.

- Το πρόβλημα δεν είναι ότι θα καταδικαστεί πιθανώς ο Ηλίας, αλλά θα έχουμε και μια σειρά από συλλήψεις και άλλων συγχωριανών μας. Η ταναγραία κόρη πιάνει τιμή στα Μουσεία του εξωτερικού. Φοβόμαστε και για άλλους ………..

- Μπορεί να είσαστε και εσείς;

- Κυρ-Χρήστο τι λες τώρα; Και ποιος δεν ασκεί στο χωριό το «επάγγελμα» του τυμβωρύχου;

- Είσαστε όλοι καταζητούμενοι λοιπόν ……..

- Κυρ-Χρήστο, άσε τους χαρακτηρισμούς και κάνε κάτι περισσότερο ωφέλιμο.

- Είσαστε όλοι «εν δυνάμει», έτσι λέμε στη δικηγορία καταζητούμενοι…..

- Μήπως είναι το μοναδικό χωριό που ασκεί αυτό το «επάγγελμα»; Το ίδιο κάνει και η Λιάτανη και τα Οινόφυτα και όλα τα γύρω χωριά, σε όσων ο μύθος του πλουτισμού φθάνει στα αυτιά ……….

- Δεν φοβόσαστε το θυμό του Πλούτωνα, του θεού του Άδη; (Χαμογελά και τους κοιτάζει με περιέργεια, αν έχουν καταλάβει το νόημα του ονόματος …….)

- Μην μας γυρνάς στα φαντάσματα κυρ-Χρήστο. Ο Πλούτωνας προστάτης των νεκρών ……είχε μεγάλη δύναμη σαν θεός, ισάξιος αδελφός του Δία, στην αρχαία Ελλάδα …… (Ήταν διαβασμένοι τυμβωρύχοι οι συνομιλητές του).

- Και καταλήγουμε ότι «σημάδεψε» τους ανθρώπους που τον προσβάλλουν, φαίνεται ότι τον προσβάλλουν ανοίγοντας τους ιερούς τάφους του, όπως ο συγχωριανός σας Ηλίας. Δεν θέλει αυτός ο θεός καμιά επέμβαση στον Άδη στο βασίλειό του.

- Έλα τώρα κυρ-Χρήστο, είμαστε Χριστιανοί. Οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων δεν είναι πιστευτοί πλέον. Τα χρόνια που πέρασαν έδειξαν άλλες θρησκευτικές αλήθειες, αλήθειες πιο κοντά στον άνθρωπο.

- Το μυστήριο του θανάτου δεν έχει λογική ερμηνεία. Πρόχειρα χωρίς σκέψη θα μπορούσα να πω, ότι ο Πλούτωνας, Θεός του Κάτω Κόσμου, σημάδεψε τον Ηλία με την αρρώστια του παιδιού του. Μπήκε στα αφιερώματα του και τα λεηλάτησε. Δε σεβάστηκε τα δώρα προς τον Πλούτωνα. Γιατί μόνο στο Χριστιανισμό να υπάρχει η «κατάρα του Θεού» και όχι και στην αρχαία Ελλάδα; Ο δικηγόρος, ο κυρ-Χρήστος είχε πάρει φόρα και «δίδασκε». Θυμήθηκε τα αρχαία ελληνικά του, την Ηλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη.

Ο Πλούτωνας, ο Θεός του κάτω κόσμου, κυριαρχούσε στους νεκρούς . Ο θεϊκός Όμηρος, φίλοι μου, χαρακτηρίζει τον Πλούτωνα «Πολυώνυμο» μια και απόφευγαν να τον αποκαλούν με το πραγματικό του όνομα, Άδης. Το όνομα Πλούτων σημαίνει πλούσιος ή αυτός που προσφέρει πλούτη, που προέρχονται από τα βάθη της γης. ΟΙ Θεοί και οι παλαιοί και οι νέοι τιμωρούν αγαπητοί μου φίλοι.

- Κυρ-Χρήστο μας βάζεις σε δύσκολα νοητικά μονοπάτια. Συμπληρώνουμε το φαγητό της οικογένειας με αυτό που αποκαλείς εσύ και οι κυβερνώντες ομοϊδεάτες σου τυμβωρυχία. Τυμβωρυχία, ιεροσυλία κάνουν και οι κυβερνήσεις νομοθετώντας κυρ- Χρήστο.

Ο επίσημος επισκέπτης δεν των δύο χωριανών δεν έλεγε να σταματήσει τη «διδασκαλία».

- Αυτός ο τόπος έχει βγάλει μεγάλα μυαλά, έχει προσφέρει αξιόλογες φιλοσοφικές σκέψεις σε όλους τους πολιτισμούς. Είναι μια συνέχεια αδιάκοπη. Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, η βυζαντινή θρησκευτική προσήλωση, η αληθινή ορθόδοξη χριστιανική πίστη συμβιώνουν, συμπληρώνοντας η μία την άλλη. Εγώ, εδώ που κουβεντιάζουμε βλέπω συσχετίσεις εκεί που δεν τις βλέπει άλλοι. Ο Ηλίας τιμωρείται με την αρρώστια του παιδιού του, εσύ Πέτρο τιμωρείσαι με το μεγάλο φόβο σου που σε κυριεύει όταν σκάβεις στα χωράφια για τάφους, εσύ Δημήτρη παίρνεις μια ή και πολλές προφυλάξεις για να επικοινωνήσεις με τους εμπόρους αρχαιοτήτων, περιορίζοντας την ελευθερία σου.

- Κυρ-Χρήστο, εδώ κουβεντιάζουμε για να μας βοηθήσεις, να υπερασπιστείς την διαφορετικότητά μας. Τα χωράφια είναι δικά μας από πάππου προς πάππου και εσύ μας δίνεις ακόμα και «θεϊκές» διαστάσεις τιμωρίας.

- Καλοί μου φίλοι, κοιτάξτε το πρόβλημα και από τη σκοπιά του Πλούτωνας, του Θεού του Άδη, θέλει να σημαδέψει τους παραβάτες ……………

***

Κουράστηκα από του γιατρούς

- Σωκράτη φόρεσε το καλό το παντελόνι και τα παπούτσια. Θα πάμε στο γιατρό στη Χαλκίδα. Θα πάμε σιγά, σιγά στο σταθμό, θα πάρουμε το τρένο και θα κατέβουμε στη Χαλκίδα. Εκεί θα σου πάρω και το μαλλί της γριάς. Θυμάσαι; Ήταν ένας γυρολόγος στη γέφυρα. Εκεί πολλά παιδιά τον περιτριγύριζαν.

- Μπαμπά, πήραμε τις συμβουλές του γιατρού στη Θήβα, κάναμε τις ίδιες διαδρομές, με εξέτασε και με εξέτασε και στράβωνε και τη μούρη. Ξέρω …….

- Έλα παιδί μου πρέπει να πάρουμε όλες τις εμπειρίες που έχουν οι γιατροί της περιοχής μας προτού πάμε στην Αθήνα.

- Ο γιατρός της Θήβας μας είπε ότι έχω τριλογία του Φαλλότ. Έτσι δεν την είπε; Σου ψιθύρισε και κάτι που δεν άκουσα ………

- Ναι τριλογία του Φαλλότ. Μια αρρώστια που η καρδιά μπερδεύει τα αίματα μεταξύ τους. Τα άλλα δεν χρειάζεται να τα ξέρεις. Είσαι ένα παιδί δέκα χρόνων, άσε για μας τα ποιο δύσκολα.

- Μπαμπά ο γιατρός, ο φίλος του κλητήρα, του Ντανάση, που κατά σύμπτωση με είδε, είπε ότι έχω τετραλογία του Φαλλότ. Υπάρχει κάποια διαφορά;

- Υπάρχει, ναι παιδί μου, ή ίδια η αρρώστια είναι. Μόνο που η τελευταία είναι ποιο περίπλοκη.

- Αυτός ο γιατρός, που λες, πήρε το χέρι μου και κοίταζε τα δάκτυλα, τα νύχια. Είχε μια περιέργεια στα μάτια του. Με νόμιζε για κάτι αξιοπερίεργο. Έχει καμιά σχέση το χέρι μου με την καρδιά μου;

- Το μελάνωμα είναι μια ένδειξη της αρρώστιας. Το χρώμα που έχουν τα δάκτυλά σου και το σχήμα τους.

- Και οι ψίθυροι που συνεχίζονται μεταξύ τους; Να ο θείος ο Ντανάσης με το γιατρό κουνούσαν το κεφάλι τους σαν κάτι να λυπόντουσαν.

- Μην τα βάζεις στο μυαλό σου αυτά. Ετοιμάσου τώρα, σε μισή ώρα περνάει το τρένο για τη Χαλκίδα.

Η γραφική γέφυρα της Χαλκίδας εντυπωσίαζε πάντα το μικρό Σωκράτη όσες φορές και να την έβλεπε. Αν τύχαινε και περνούσε κανένα πλοίο το παρατηρούσε όλο έκπληξη. Πότε κοίταζε το μεγάλο πλοίο, πότε τα νερά χαμηλά στη γέφυρα που έτρεχαν και έτρεχαν, λες και ήταν ποτάμι ορμητικό.

Μόλις τελείωσαν την επίσκεψή τους στο γιατρό που τον εξέτασε, το πεζοδρόμιο που τους οδηγούσε να πλησιάσουν το καρότσι με το μαλλί της γριάς. Η υπόσχεση ήταν υπόσχεση από τον Ηλία έστω και αν οι τσέπες του δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν εύκολα στις ανάγκες της οικογένειας.

- Σωκράτη αυτός ο γιατρός μας συμβούλευσε να πάμε στην Αθήνα. Είσαι δυνατό παιδί και δε πρέπει να στεναχωριέσαι. Θα βρούμε θεραπεία για τη δική σου αρρώστια. Και αυτός μίλησε για τετραλογία του Φαλλότ. Μου ανέφερε ότι στην Αμερική, στον Νέο Κόσμο, έχουν ξεκινήσει να κάνουν χειρουργείο σε τέτοιες περιπτώσεις, Μου ανέφερε για επιτυχίες. Θα μπορείς να περπατάς χωρίς να κουράζεσαι, να μην έχεις δύσπνοια……..

Μου συνέστησε να επισκεφθούμε την Αμερική.

Αυτά όλα τα γνωρίζει ο γιατρός επειδή βρισκόταν σε επιστημονικό ταξίδι στη νέα χώρα και είδε τέτοια περιστατικά. Εκεί μου είπε ότι θα βρεις γιατρειά. Όμως παιδί μου, με λύπη μου το λέω, που να βρούμε τα λεφτά; Η Αμερική είναι ένα όνειρο, όλα τα χωράφια και το σπίτι στο χωριό να πουλήσω δεν φτάνουν. Είναι η χώρα που οι αξίες του ξεκινούν από το χρήμα, το έμβλημά τους είναι το χρήμα, έτσι κατανοούν τη θρησκεία, την ανθρώπινη αγάπη, την υγεία.

Αργά το βράδυ ο μπαμπάς του Σωκράτη με τη μαμά Κωνσταντίνα, στο φως του φεγγαριού, εκεί στην πεζούλα της αυλής κουβέντιαζαν τη σημερινή τους ημέρα. Έκαναν έναν απολογισμό, ο Ηλίας είχε ακροατή μόνο τη γυναίκα του Κωνσταντίνα να μιλάει για την αρρώστια του παιδιού τους, όλοι λίγο λίγο απομακρύνονταν, αδιαφορούσαν. Ακόμα και ο πατέρας του ακόμα και οι αδελφοί του ήταν πολυάσχολοι. Κουράστηκαν να ακούν ή δεν τους περίσσευε άλλη υπομονή;

- Κωνσταντίνα ο σημερινός γιατρός με έβαλε σε νέες σκέψεις. Μου είπε συγκεκριμένα ότι «αν δεν μπορείς να πας στην Αμερική, στο Νέο Κόσμο,, τότε γύρισε όλα τα Νοσοκομεία της Αθήνας. Θα καταγράψουν το ιατρικό περιστατικό και θα δοθεί η ευκαιρία κάποια στιγμή να εγχειρισθεί το παιδί, αν είναι νωρίς ακόμα. Οι Αμερικάνοι χειρουργοί έχουν κάνει προγράμματα εκπαίδευσης στη χειρουργική της αρρώστιας του Φαλλότ για την επόμενη πενταετία, με επισκέψεις στην Ευρώπη. Σκοπεύουν να επισκεφτούν και την Ελλάδα. Έτσι μπορεί να βρεθεί η ευκαιρία, ανέξοδα, να χειρουργηθεί το παιδί στον τόπο του.»

Ρώτησα το γιατρό τι εννοούσε «αν είναι νωρίς ακόμα». «Μα το τραγικό συμβάν, ο θάνατος» απάντησε.

Προσπάθησα να το πω στο παιδί, προσπάθησα. Οι κουβέντες του πάντα λίγες και σκληρές.

Το παιδί μού είπε: «Μπαμπά με βάζεις σε νέες σκοτούρες. Εγχειρήσεις και άλλα τέτοια ……….» «Για το καλό σου παιδί μου» «Χρόνια τώρα γυρνάμε από γιατρό σε γιατρό, από πόλη σε πόλη, τους βαρέθηκα τους γιατρούς τους βαρέθηκα ….» «Είδα βέβαια το δάκρυ που ξεκίνησε στα μάτια του». «Αχ το παιδί υποφέρει ….». «Του είπα: έτσι μόνο Σωκράτη έχουμε ελπίδα να θεραπευτείς».

- Ηλία ποιος ήταν αυτός ο Φαλλότ; Ρωτά η σύζυγός του.

- Ήταν Γάλλος φυσίατρος και έζησε από το 1850 μέχρι το 1911. (Ettienne –Louis Arthur Fallot). Διαπίστωσε με περισσότερες λεπτομέρειες αυτή την αρρώστια. Έτσι με το όνομά του βάφτισαν την αρρώστια..

***

Και άχρηστος έτσι;

Τη λέξη Νοσοκομείο για πρώτη φορά την άκουσε ο μικρούλης Σωκράτης όταν πήγε στην Αθήνα. Το τρένο ήταν εύκολο μέσο μεταφοράς εκείνη την εποχή, από την επαρχία στην πρωτεύουσα. Το χωριό του είχε Σταθμό, η επικοινωνία και η μετάβαση ήταν δώρα για κάθε άρρωστο. Ήταν η εποχή που βρισκόντουσαν σε απόγνωση οι γονείς και τον γύριζαν από Νοσοκομείο σε Νοσοκομείο. Ήταν και η φτώχια τους που δεν επέτρεπε αντιρρήσεις ή άλλες λογικές. Ο Ηλίας, το σύμβολο ηγέτης της οικογένειας περίμενε κάθε φορά στους πάγκους των Νοσοκομείων να δεχτούν οι καθηγητές να εξετάσουν το γιο του. Είχε μάθει από έξω όλες τις ιατρικές ορολογίες, αορτή, φλέβα, ισχαιμία, κυάνωση, κοιλία, οξυγόνωση και κάθε φορά έβαζε και ένα «και» στην πληροφόρησή του. Μετά, την επιστροφή του στο χωριό, τον περίμενε με αγωνία η γυναίκα του. Τότε ο διάλογος γινόταν συναισθηματικός, ανθρώπινος, έπαιρνε και τη θεϊκή απόχρωση.

Εκεί στα Νοσοκομεία ο μικρός Σωκράτης γνώρισε τη μεγάλη μάζα των ανθρώπων με την άσπρη ποδιά, την άσπρη ποδιά που αργότερα έγινε και δικό του επαγγελματικό σύμβολο. Εκεί έμεινε έκπληκτος από άγνωστες λέξεις και φράσεις που δεν είχε ακούσει ποτέ στο χωριό του.

Ο Ηλίας, σαν πατέρας, έκανε αυτό που έπρεπε. Γύρισε όλα τα Νοσοκομεία της Αθήνας με το μικρό Σωκράτη. Κατέγραψαν το περιστατικό και έδιναν οδηγίες για λιγότερο πόνο στο νεαρό παιδί. Όλοι οι γιατροί υποστήριζαν ένα σωτήριο χειρουργείο, ένα χειρουργείο με μικρές πιθανότητες επιτυχίας. Άφηναν την εντύπωση ότι κάτι μπορούσε να γίνει στο μέλλον. Οι ΗΠΑ, εκείνες τις εποχές, πρωτοπορούσε σε τέτοιες τεχνικές. Το αντικείμενο ήταν άγνωστο για τον περισσότερο ιατρικό κόσμο. Από ιατροφιλόσοφοι οι Αμερικανοί γιατροί είχαν δημιουργήσει την τεχνοτροπία του νυστεριού, του λεπτού οργάνου που μπορούσε να εισχωρήσει σε όλα τα σημεία του ανθρώπινου σώματος. Πολύ αργότερα χρησιμοποιήθηκε η λεπτοχειρουργική και ύστερα η λογική του Η/Υ.

Η είδηση της άφιξης των Αμερικανών χειρούργων μαθεύτηκε στη μικρή γειτονιά του χωριού. Ο νεαρός Σωκράτης θα πήγαινε για εγχείρηση στην Αθήνα. Ειδοποιήθηκαν όλα τα περιστατικά που υπήρχαν. Είχαν ένα περιθώριο χρόνου δέκα ημερών. Θα χειρουργούσαν το λιγότερο πενήντα ασθενείς. Αυτό ήταν το πρόγραμμα που είχαν εκπονήσει. Ήθελαν να δείξουν τεχνοτροπίες, εργαλεία χειρουργικής, φάρμακα, όλα στη λογική όχι μόνο της θεραπείας του πόνου αλλά και του χρήματος. Τα αμερικανικά προϊόντα θα γινόντουσαν περιζήτητα μετά, μετά από τις παραστάσεις χειρουργικής στην Ελλάδα. Μια επίδειξη ανώτερης τέχνης αλλά και συμφερόντων. Μια αλληλουχία πράξεων που δεν ξέρεις που ξεκινάει το συμφέρον και που αρχίζει ο όρκος του Ιπποκράτη.

- Σωκράτη ο μπαμπάς αποφάσισε να σε εγχειρίσει σε Νοσοκομείο. Μιλάνε για γιατρούς ξένους, Αμερικανούς, τι λες;

- Κοίτα Βάσω, δε θέλω να μιλήσω.

- Γιατί; Πρέπει. Να νιώσεις επί τέλους χαρούμενος …….. δεν …………..

- Μην λες κουταμάρες αδελφή. Νιώθω μεγάλη ανησυχία.

- Φοβάσαι καθόλου;

- Βάσω, όχι μόνο φοβάμαι, τρέμω. Συνήθισα, δεκαπέντε χρόνια αυτή την κατάσταση. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο.

- Έλα τώρα Σωκράτη, όλα θα αλλάξουν προς το καλύτερο, θα δεις.

- Έπαψα να πιστεύω στην αλλαγή και στο Θεό.

- Μην κατακρίνεις το Θεό. Δεν δικαιούσαι.

- Βάσω, κοίταξε τη δουλειά σου. Άσε με εμένα. Το ενδιαφέρον σου σαν αδελφή μέχρι εδώ.

- Αυτή είναι η κουβέντα σου συνέχεια, μα συνέχεια, χρόνια τώρα, από τότε που σε θυμάμαι. Ποτέ δεν μπορούσαμε να κουβεντιάσουμε σαν αδέλφια.

- Αυτός είμαι αν σε αρέσω.

- Να δεις Σωκράτη όλα θα πάνε καλά.

- Κράτα τα καλά λόγια για τον εαυτό σου. Δεν μου χρειάζονται.

- Μερικές φορές είσαι ανυπόφορος Σωκράτη.

- Δεν είμαι βέβαια ο αδελφός που θα χρειαστεί η οικογένεια. Δεν είμαι το μελλοντικό στήριγμα. Δεν είμαι η οικονομική δύναμη που θα βοηθήσει σε κάποιο γάμο ή κάποια αρρώστια.

- Μερικές φορές είσαι πραγματικά ανυπόφορος Σωκράτη.

- Και άχρηστος έτσι;

***

Θα μπορεί να εργαστεί

Το σπίτι της Χορμοβίτου ήταν ένα παλιό κτίσμα με κατασκευή προ του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου. Μια αυλή περίπου τέσσερα πέντε μέτρα πλάτους που ξεκίναγε από την εξώπορτα και έφτανε μέχρι το τελευταίο δωμάτιο του οικοπέδου. Μια απόσταση ίσως μεγαλύτερη από δέκα μέτρα. Τα δωμάτια είχαν μια διάταξη στην άκρη του οικοπέδου σε σχήμα κεφαλαίου «γάμα». Το τελευταίο δωμάτιο στη κορυφή του «γάμα», χρησίμευε συνήθως για καθιστικό και συνεχιζόταν με την κουζίνα και την τουαλέτα. Ξεκίναγε με σαλόνι η πρόσοψη του οικοπέδου, και ύστερα οι κρεβατοκάμαρες, τόσες όσες ήταν ο πληθυσμός της οικογένειας.

Στο καθιστικό λοιπόν εκείνη τη χρονιά του 1955 με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και έντονη συγκίνηση ο Ηλίας εξηγούσε στο θείο, αδελφό του πατέρα του, την εγχείρηση του μικρού Σωκράτη. Στη μια άκρη ήταν το κρεββάτι του θείου και της θείας και ακριβώς μπροστά έμπαινε το τραπέζι του φαγητού, όταν συγκεντρωνόντουσαν οι γαμπροί και οι νύφες της οικογένειας. Ο Ηλίας καθόταν σε μια καρέκλα και είχε απλώσει τα «χαρτιά του» στο τραπέζι.

- Λοιπόν Ηλία, μίλησέ μας για την εγχείριση.

- Θείε, επικίνδυνη, δύσκολη, και οι γιατροί προσπάθησαν και προσπαθούν να μας δώσουν ελπίδες. Έμαθα όλα αυτά τα χρόνια να μην ελπίζω τίποτα. Περιμέναμε όλη η οικογένεια το μοιραίο, βρέθηκε όμως αυτή η ομάδα των ξένων γιατρών. Το αποφάσισα. Ετοιμάστηκα για ότι και αν ήθελε συμβεί.

-Καλά, καλά άσε τώρα αυτά τα θλιβερά, πες μας σημερινές λεπτομέρειες.

- Θείε η εγχείρηση κράτησε δώδεκα ώρες σχεδόν. Μόλις τώρα ήλθα. Του άνοιξαν το στήθος από μπροστά, μια μαχαιριά λίγο πιο κάτω από το λαιμό μέχρι πίσω ψηλά στην πλάτη. Πελώριο άνοιγμα. Έτσι πίστευαν ότι μπορούσαν να δουλέψουν στην καρδιά. Ένα άνοιγμα όπως ανοίγει το καπό ενός αυτοκινήτου.

Ο Ηλίας είχε πάρει ένα χαρτί από το φάκελό του και ζωγράφιζε επάνω του σχήματα. Προσπαθούσε να εξηγήσει στο θείο την επέμβαση που έγινε στο μικρό Σωκράτη. Μετέφερε όσο μπορούσε πιο παραστατικά την αγωνία του με ιατρικούς όρους. Δεν ήξερε τι άλλο θα μπορούσε να τον κάνει να βγάλει το άγχος του φόβου από μέσα του. Θα πήγαινε ύστερα στη γυναίκα του. Θα της μιλούσε με περισσότερο ελπιδοφόρες λέξεις. Ύστερα θα ερχόταν η σειρά των αδελφών του. Σ΄ αυτούς αρκούσε να αναφερθεί στα αποτελέσματα.

- Επήραν που λες θείε, αυτή την αορτή και τη συνέδεσαν σε αυτό το μέρος της καρδιάς. Επήραν τη φλεβικά αρτηρία και τη συνέδεσαν σε ένα νέο τμήμα της καρδιάς. Καθάρισαν το κρεάτωμα της δεξιάς κοιλία στην καρδιά. Έκοψαν, έραψαν, ξαναέκοψαν ………..

Έτσι συνέχιζε την αφήγησή του. Πράγματι ήταν μια εποχή που ήταν πολύ μακριά από αυτή του Νοτιοαφρικανού Μπέρναρτ και τη μεταμόσχευση καρδιάς. Έπρεπε να περάσουν τριάντα και πάνω χρόνια για να ανακαλύψουν τα μυστικά της αφομοίωσης ξένων κυττάρων σε έναν οργανισμό, μιας συμβατότητας που να μην μπορεί να τα αποβάλλει.

- Το παιδί είναι καλά Ηλία;

- Ξύπνησε. Μίλησε αλλά μένει ακίνητο. Οι γιατροί του είπαν να μην κινηθεί καθόλου. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος. Είναι αδύνατος, χλωμός, έχασε πολύ αίμα. Κάναμε προσπάθειες να είμαστε κοντά στους γιατρούς, να βρούμε αίμα. Είναι μόλις δέκα πέντε χρόνων ο Σωκράτης αξίζει να ζήσει.

Θείε οι πρώτες ημέρες θα είναι δύσκολες. Σ΄ αυτό το διάστημα θα δείξει αν ο οργανισμός του Σωκράτη θα αντέξει σε αυτές τις αλλαγές. Μετά θα γνωρίσει βελτίωση στη ζωή του. Θα μπορεί να περπατά χωρίς να κουράζεται. Το οξυγόνο στο αίμα θα γίνει περισσότερο, θα περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό η δύσπνοια και θα μπορεί ακόμα να εργαστεί. Οι επικεφαλείς Αμερικανοί δεν πλησιάζονται. Οι εκπαιδευόμενοι μας μιλάνε χωρίς εγγυήσεις, αυτές τις ημέρες ο θάνατος έχει στήσει χορό στο Νοσοκομείο. Αυτά μας λένε οι γιατροί. Αυτά ακούμε στους θαλάμους.

- Πως αντιμετωπίζεις το θάνατο του παιδιού σου Ηλία; Είμαι γέροντας, μου επιτρέπεται να κάνω τέτοιες ερωτήσεις.

- Θείε μια ζωή ανοίγω αρχαίους τάφους. Βέβαια δεν είναι τάφοι του Χριστιανισμού. Είναι των αρχαίων Ελλήνων. Έχω συνειδητοποιήσει τη ζωή μετά το θάνατο. Συνομιλώ τακτικά με τον Πλούτωνα, το Θεό του Κάτω Κόσμου. Πιάνω τον εαυτό μου να λυπάται τις νεαρές ζωές που μετακομίζουν, όταν βρίσκω αγάλματα νεαρών παιδιών. Κάνουμε την προσευχή μας …….. να ξορκίσουμε το Θεό του Άδη όταν ανακαλύπτουμε τα μυστικά του. Έχουν περάσει δυόμισι χιλιάδες χρόνια αλλά εμείς τον βλέπουμε πολύ κοντά. Ας αφήσω όμως τα φαντάσματα των αγρών και να σου μιλήσω για το γιο μου το Σωκράτη. Ελπίζω σε μια αναγέννηση του οργανισμού του.

Καταλαβαίνεις θείε, αν ο Θεός θέλει να ζήσει, θα μπορεί να εργαστεί!!! Ένας νέος άνθρωπος, χωρίς να έχει πάει Σχολείο, καταδικασμένος σε μια ζωή περιορισμένη, θα μπορεί να εργαστεί. Είναι μια διέξοδο στη φτώχια μας.

***

Έκοψε το νήμα του επαγγέλματος

Το εργαστήριο οδοντοτεχνικής στην Καλοκαιρινού και Έβρου στα Ταμπούρια δεν είχε ανοίξει ακόμα. Ο Σωκράτης τέτοια ώρα έπρεπε να ήταν στο πάγκο του και να δούλευε το χρυσό. Φαίνεται ότι βρισκόταν στον Πειραιά. Θα επισκεπτόταν τα μαγαζιά που προμηθευόταν τα υλικά του για να φτιάξει τα δόντια, να φτιάξει γέφυρες, να φτιάξει κορώνες, να φτιάξει οδοντοστοιχίες.

Μπροστά στο μαγαζί συζητούσαν δύο νεαροί γύρω στα είκοσι, είκοσι δύο τους χρόνια. Έβλεπαν από την τζαμαρία τον εξοπλισμό σε πάγκους και μηχανήματα και σχολίαζαν.

- Ο φίλος μας ο Σωκράτης καλά εξόπλισε το εργαστήριο. Έχει τον ατομικό του πάγκο με δύο συρτάρια. Ένα συρτάρι με επένδυση γαλβανισμένης καλά λαμαρίνας και ένα χωρίς, με απλό ξύλινο κόντρα πλακέ. Εκεί στο πρώτο συρτάρι, όταν δουλεύει τις γέφυρες από χρυσό κάνει πάντα την ίδια κίνηση, κίνηση ημικυκλική, να μαζέψει με το λαγοπόδαρο τα απορρίμματα του χρυσού, τη χρυσόσκονη. Έχει και το μοτέρ δίπλα του, με όλα τα κοπτικά εξαρτήματα, φρέζες, τρυπάνια, φρεζούλες, σφυριά, νυστέρια κλπ.

- Είναι η χαρακτηριστική του κίνηση φίλε Γιώργο. Έτσι τον θυμάμαι πάντα όταν ταξιδεύω στους ωκεανούς, Να κάνει την ημικυκλική κίνησή του με το λαγοπόδαρο. Να μαζεύει τα ψήγματα του χρυσού στην άκρη του επενδυμένου με λαμαρίνα συρταριού. Ακριβώς όπως κάνουν οι υαλοκαθαριστήρες του αυτοκινήτου.

- Ανδρέα, ο Σωκράτης πάντα προσπαθούσε να είναι συνεπής με τον εαυτό του. Κοίταξε το μεγάλο πάγκο. Έχει επάνω τοποθετήσει το μοτέρ που γυαλίζει, τη φρόντα για τα χυτά, τον σφικτήρα. Τα περισσότερα εργαλεία τα έφτιαξε μόνος του, είναι καλός τεχνίτης. Γεννά το μυαλό του βρίσκει λύσεις πάντα.

Να !! Ανδρέα και η λευκή μπλούζα που φορά όταν εργάζεται. Πόσα και πόσα αλήθεια θυμίζει αυτό το λευκό πανί; Θυμίζει γιατρούς, νοσοκόμες, Νοσοκομεία, φάρμακα, πόνους.

- Κατάφερε πάντως ο φίλος μας να ξεγελάσει τον Άδη στα δέκα πέντε του χρόνια.

- Ποιον Άδη εννοείς;

- Είμαι επηρεασμένος από το πάνθεο των αρχαίων θεών. Ο Άδης είναι θεός του Κάτω Κόσμου, ο ονομαστός Πλούτωνας που έκλεψε τη Περσεφόνη για γυναίκα του.

- Ο Σωκράτης έκανε την εγχείριση στη καρδιά και έμεινε μέχρι να γίνει καλά, έξι μήνες στο Νοσοκομείο. Έφτασε χωρίς στόχους στην ηλικία των δέκα πέντε του, δέκα έξι του χρόνων και ξαφνικά του βγαίνει μια ζωή μπροστά του που τον προκαλεί: «Κατάκτησέ με» του λέει, «Με τι προσόντα;» απαντά «Ψάξε να βρεις νεαρέ μου». Και ο Σωκράτης πήγε σε ένα εργαστήριο οδοντοτεχνικής μαθητευόμενος. Έσκυψε το κεφάλι, δεν άκουγε τις παρατηρήσεις και τα μαλώματα του αφεντικού, δεν κοίταζε ούτε δεξιά ούτε αριστερά, επιδίωξε να μάθει. Επιδίωξε να γίνει μάστορας και από μάστορας έγινε εργαστηριούχος. Τέσσερα χρόνια του έφτασαν για να προλάβει το χαμένο καιρό της παιδικής του ηλικίας.

- Τι θυμάσαι βρε Γιώργο, τι θυμάσαι; Ενδιαφέρουσα διαδρομή έκανε σε σχέση με εμάς. Έτσι Γιώργο;

- Εμείς είχαμε στόχους από την αρχή, τελειώσαμε το τότε Γυμνάσιο και εσύ ακολούθησες καριέρα καπετάνιου, εγώ σπουδάζω στο Πανεπιστήμιο. Ευελπιστώ να κάνω καριέρα στον επιχειρηματικό κόσμο. Ο Σωκράτης ξεκίνησε με στόχους στα δέκα έξι και κατέληξε εργαστηριούχος οδοντοτεχνίτης στα είκοσι,. Έκοψε πρώτος το νήμα του επαγγέλματος στη ζωή του.

***

- Νάτος ο Σωκράτης.

- Γεια σας.

- Γεια.

- Καφέ (προτείνει ο Σωκράτης).

- Να μπούμε πρώτα μέσα να συνέλθουμε και βεβαίως μετά θέλουμε καφέ.

- Πήρες απάντησε από τα Γραφεία Ανδρέα να ξαναφύγεις;

- Θα πάω το μεσημέρι στον Πειραιά. Πιθανώς να μπαρκάρω αυτή την εβδομάδα.

- Θάλασσες πάλι Ανδρέα, λιμάνια και κοπελιές στα μπαρ της παραλίας. Ζωή έτσι;

- Τα λεφτά είναι λίγα ρε παιδιά. Δόκιμος είμαι. Μερικές λίρες μου δίνουν. Σε πέντε μήνες κλείνω υπηρεσία και θα δώσω εξετάσεις για τρίτος καπετάνιος. Τότε ο μισθός θα είναι καλός.

- Έχει κανένα καλό έργο στον Πειραιά;

- Όπως πάντα στον Πειραιά για κανένα κινηματογράφο. Το βραδάκι βέβαια, μετά τη δουλειά (προσθέτει ο Σωκράτης), και συνεχίζει: Εσείς είσαστε ακόμα άκαπνοι.

- Έργα καλά, αρκετά καλά προβάλλονται στον Πειραιά. Εδώ στα Ταμπούρια φέρνουν παλιές κόπιες.

- Θα δούμε, θα δούμε. Κάπου είδα να παίζει η Μπριζίτ Μπαρντό. Νομίζω στο Καπιτόλ

- Αχ αυτή η Μπε –Μπε, όσο τη θυμάμαι, μου έρχεται στο μυαλό η σκηνή της πετσέτας του μπάνιου. Να την ξεδιπλώνει από το κορμί της και να δίνεται γυμνή στο Ροζέ Βαντίμ. Μια σκηνή άκρως ερωτική από το έργο «και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα».

Οι τρεις φίλοι, που γινόντουσαν τέσσερις και πέντε πολλές φορές, γέλασαν σε αυτή την παρατήρηση του Γιώργου. Ο ερωτικός αισθησιασμός ήταν ακόμα όχι μόνο μνήμη αλλά και προσδοκία.

Ο Γιώργος φοιτητής ακόμα, χωρίς μόνιμο χαρτζιλίκι, κοίταξε την τσέπη του και μονολόγησε: «Τα λεφτά είναι λειψά. Έχω πέντε δραχμές, το εισιτήριο στο σινεμά κάνει επτά, κάποιος πρέπει να τσοντάρει». Ο Ανδρέας χαμογέλασε με το γνωστό μειλίχιο τρόπο του: «Δύο δραχμές περισσεύουν από εμένα. Σωκράτη εσύ θα βάλεις τον πασατέμπο». «Έγινε» συμπλήρωσε ο Σωκράτης.

- Ο Χονδρός πότε θα πιάσει Πειραιά; Ήταν το παρατσούκλι του Γιάννη που ταξίδευε μάγειρας στα φορτηγά πλοία. Έφτιαχνε ταξιδεύοντας ψωμί για τους ναυτικούς.

- Θα έλθει τον επόμενο μήνα. Έτσι έμαθα κατά σύμπτωση (λέει ο Ανδρέας).

- Θα βρεθούμε όλοι μαζί. Να απολαύσουμε συντροφιά, να απολαύσουμε νεανικές τρέλες. (Έτσι εκφράστηκε ο Γιώργος που τον χαρακτήριζαν σαν τον θεωρητικό της παρέας).

Ο Σωκράτης απολάμβανε την καθημερινότητά του. Είχε ανοίξει το εργαστήριό του και σταμάτησε να νιώθει τη ζωή να φεύγει κάτω από τα πόδια του. Η λύπηση των τρίτων στο άτομό του είχε απομακρυνθεί. Είχε μείνει μόνο η σκιά της. Τα πρόσωπα που συναναστρεφόταν γνώριζαν λίγα για την παιδική του ηλικία. Εκείνος δεν μιλούσε καθόλου. Όσο ξεθώριαζε η λύπηση των τρίτων, τόσο η αγάπη για τη ζωή μεγάλωνε μέσα του. Ξεθώριαζε ακόμα και η σκιά του θανάτου. Τον έβλεπε το θάνατο να κάνει βήματα προς τα πίσω, να χαμογελά ειρωνικά. Ήταν σαν να του έλεγε: «με ξεγέλασες νεαρέ, με ξεγέλασες ……….»

Έπρεπε να τακτοποιήσει και κάτι εκκρεμότητες που αφορούσαν την παιδική του ηλικία. Τυπικά θεωρείτο αγράμματος. Δεν πήγε καθόλου να παρακολουθήσει το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό του. Δεν κάλυψε με την παρουσία του ούτε μια χρονιά. Έτσι δεν είχε στα χέρια του το απαραίτητο «Απολυτήριο». Βρήκε την άκρη σε ένα νυκτερινό Δημοτικό Σχολείο. Παρακολούθησε κάποιο χρονικό διάστημα. Πάντα κοίταζε να κλείνει τις εκκρεμότητές που του άφηνε η παιδική του αρρώστια κάποια στιγμή. Τον θεώρησαν ικανό να έχει στα χέρια του το Απολυτήριο του Δημοτικού. Το έβαλε στα επίσημα χαρτιά που διατηρούσε με απόλυτη τάξη και κρυφή υπερηφάνεια.

Είχε αναπτύξει μια νέα εντελώς αλλιώτικη ζωή. Οι αδελφές του, οι γονείς του είχαν απομονωθεί, τους αγαπούσε, τους τιμούσε δεν ήθελε όμως να πλέκονται στα πόδια του, ήταν μια άλλη στάση ζωής. Ο κύκλος των συγγενών του δεν είχε καμιά επαφή με τον κύκλο των προσώπων της δουλειάς του και των φίλων του.

***

Η περιέργεια δεν σκοτώνει πάντα

Το Καφενείο – Ζαχαροπλαστείο στα Μελίσσια ήταν μια πρώτη στεριανή απασχόληση για τον Μιλτιάδη. Χρόνια έκανε στη θάλασσα. Θέλησε να γίνει στεριανός. Αυτή είναι προσδοκία κάθε θαλασσινού. Να αποταμιεύσει κάποια χρήματα, να βρει μια δουλειά στη στεριά, να παντρευτεί, να κάνει παιδιά και να διηγείται στα εγγόνια τις απίθανες περιπέτειες του στα λιμάνια που αγκυροβολούσε.

Ο Μιλτιάδης ήταν στο δεύτερο στάδιο πραγματοποίησης του ονείρου του. Είχε νοικιάσει ένα Καφενείο- Ζαχαροπλαστείο στα Μελίσσια και προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα με την οικογένεια που δημιούργησε.

- Καλώς τον Ανδρέα, τον αδελφό.

- Γεια σου Μίλτο.

- Τα παιδιά που είναι; Ο Γιώργος, ο Σωκράτης;

- Θα έλθουν σε λιγάκι. Είχε λίγη δουλειά στα εργαστήριο ο Σωκράτης και έμεινε ο Γιώργος να του κάνει παρέα.

- Τώρα καλέ μου αδελφέ, που είμαστε μόνοι μας, δεν έχουν έλθει και τα κορίτσια, (εδώ σκάει ένα χαμόγελο κατανόησης ο Μιλτιάδης), μίλησε μου για τον Σωκράτη.

- Τι θέλεις να μάθεις;

- Να, ξέρω ότι έχει μια καρδιακή πάθηση, ξέρω ότι έκανε εγχείρηση από χρόνια. Απορίες πολλές και η πιο σπουδαία πως τα καταφέρνει στην καθημερινότητά του;

- Έλα Μιλτιάδη, αυτό που φαίνεται είναι και ο κρυφός Σωκράτης. Να πιάσουμε μία μία τις ανάγκες της καθημερινότητας.

Έχει το εργαστήριο οδοντοτεχνίας και δουλεύει ανελλιπώς. Καμία, μα καμία φορά δεν το έκλεισε γιατί ήταν άρρωστος. Δεν άκουσα κανέναν από τους γιατρούς που συνεργάζεται να παραπονιέται ή να μιλά με λύπη για τον οδοντοτεχνίτη, τον Σωκράτη.

Καμία, μα καμία φορά δεν παραπονέθηκε ο Σωκράτης στις βόλτες που κάναμε. Περπάτημα διαρκείας από Πειραιά στα Ταμπούρια, μια ώρα το βράδυ, που σχολνάνε οι κινηματογράφοι. Βήμα περιπατητικό, κουβεντιάζοντας για την υπόθεση του έργου. Οι αντοχές που Σωκράτη ήταν καλές, όχι βέβαια αντοχές πρωταθλητισμού, αλλά ποιος έχει τέτοιες ;

 Καμιά, μα καμία φορά δεν αρνήθηκε να συμμετάσχει στο συνηθισμένο ξενύχτι μας. Μα κουράστηκε, μα νύσταξε..……… Περισσότερο κουραζόμαστε εμείς, ο Γιώργος, ο Γιάννης παρά ο Σωκράτης.

Καμιά, μα καμιά φορά δεν αρνήθηκε να πιει ένα μπουκάλι μπύρα, αρνείται την δοκιμασία του μεθυσιού, άλλωστε και ποιος έχει αντίθετη γνώμη;

Αρνείται τη συνήθεια του καπνίσματος. Ποιος όμως θα του καταλογίσει ανεπάρκεια γι αυτό;

Έχουμε ακόμα επισκεφθεί παρέα και ένας ένας μόνος τα άχρωμα δωματιάκια της οδού Φίλωνος και Νοταρά του Πειραιά, για να βεβαιωθούμε σαν νεαροί για τον ανδρισμό μας. Αυτό διαπιστωμένο για κάθε έναν ξεχωριστά.

Γρήγορα μου εξομολογήθηκε, θα αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης. Είναι η πρώτη επιθυμία, όπως ξέρεις, του Έλληνα αστού. Από μόνος του έχει σεβασμό στον συνάνθρωπο του. Αν πίστευε ότι ήταν επικίνδυνος σαν οδηγός δεν θα οδηγούσε.

- Τότε Ανδρέα, η λέξη καρδιακός για τον Σωκράτη δεν ισχύει;

- Αδελφέ δεν μπορώ να δώσω απάντηση σε ιατρική ορολογία, όμως αυτό που έχω διαπιστώσει, το έχουμε συζητήσει και με το Γιώργο, έχει ξεπεράσει τα αισθήματα μειονεκτικότητας, παραπόνων και βλέπει τη ζωή με αισιοδοξία και προοπτική.

- Αλήθεια Ανδρέα, έχετε κουβεντιάσει για τον αρρώστια του; Έχει παραπονεθεί;

- Όχι Μιλτιάδη, θεωρεί αυτή την εποχή περασμένη, απόμακρη, σαν να μην υπήρξε ποτέ.

- Να!! Να!! Τα κορίτσια έφτασαν, πήγαινε κοντά τους. Φαντάζομαι γρήγορα θα έλθουν και οι άλλοι, Διασκεδάστε είναι ο καιρός σας.

Ο Μιλτιάδης όλο χαμόγελο πλησιάζει τους πελάτες που κάθισαν σε τραπέζι για να πάρει τη σχετική παραγγελία, ένδειξη ότι η συζήτηση δεν είχε μόνο τελειώσει αλλά και κάλυψε πολλά από τα ερωτηματικά που αιωρούνταν χωρίς απάντηση.

***

Δεν έχεις πεθάνει ακόμα;

Το μπαλκόνι του Νοσοκομείου ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, είχε αδειάσει από το τσούρμο των νοσοκόμων που είχε συγκεντρωθεί για κουβεντούλα και ανάπαυση. Σχεδόν οι περισσότερες κοπέλες ήταν από την περιφέρεια της Ελλάδας. Έκαναν ένα χρόνο στη Σχολή και διοριζόντουσαν να προσέχουν άρρωστα παιδιά με ανίατες αρρώστιες. Επάγγελμα νοσοκόμες σε παιδικές αρρώστιες. Ήταν η ώρα που έβγαζαν το άγχος της δουλειάς που μόλις είχε τελειώσει. Σιγά, σιγά οι φωνές καταλάγιαζαν. Δεν είχαν άλλα νέα από το θάλαμο υπηρεσίας να σχολιάσουν. Είναι και αύριο μέρα. Το σούρουπο μεγάλωνε και κάθε μία από τις νοσοκόμες, οι κοπέλες με τα λευκά, πήγαινε στη θέση της. Άλλες στα κρεβάτια του ύπνου, άλλες στα σπίτια τους κάτω στην πολιτεία. Παρέμειναν μόνο δύο, που δεν κουβέντιαζαν μόνο για τα επαγγελματικά τους προβλήματα.

Η Τασία έδειχνε να μην θέλει να εκμυστερευθεί τις εσωτερικές, τις ψυχικές διαθέσεις στη φιλενάδα της τη Ρούλα. Είχε μέσα της το στοιχείο της υπερηφάνειας που δεν το παραμέριζε κανένα από τα συναισθήματα που την κυριαρχούσαν κατά καιρούς. Αγαπούσε τον πατέρα της και πρόσφερε χωρίς να το δείχνει ή να παραπονιέται. Αγαπούσε τη φίλη της Ρούλα και πρόσφερε, έτσι πίστευε τουλάχιστον, που την άκουγε να μιλά, να μιλά, να μιλά για όλα και με κάθε λεπτομέρεια.

- Τασία βγήκες με τον πρίγκιπά σου χθες;

- Τασία από πότε έχεις να πάρεις τηλεφώνημα του πρίγκιπα;

- Τασία πόσο ακόμα θα περιμένεις τον πρίγκιπα; Έβγα έξω στη ζωή και απόλαυσέ την.

- Ρούλα σταμάτα.

- Κοίτα που θέλει το νιάνιαρο και έρωτες;

- Ρούλα σταμάτα. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Δεν τα ζεις.

- Πριτς καλή μου, τα ζω και με το παραπάνω. Να σου πω όμως νέα από το μέτωπο του Πειραιά. Ξέρεις τώρα, τη μεγάλη παρέα από τον Μιλτιάδη, τον Ανδρέα, τον Γιώργο, τον Σωκράτη. Φυσιολογικό είναι οι νέοι να ερωτεύονται, εμείς οι Μικρασιάτες έχουμε τον έρωτα εκτός από ανάγκη και για παιχνίδι. Κουβεντιάζουμε με τον έρωτα, τον χαϊδεύουμε, τον ξεγελούμε, τον εκμεταλλευόμαστε, ύστερα υποκύπτουμε.

- Σε έπιασε η ρητορεία σου Ρούλα. Να πάω να κοιμηθώ λιγάκι, έχω νυκτερινή βάρδια σήμερα.

- Περίμενε έχω ενδιαφέρονται νέα να σου πω.

- Ενδιαφέροντα, πως;

- Τα αγόρια σε ηλικία γάμου ψάχνουν να βρουν κορίτσια. Δεν υστερεί κανένας από την παρέα του Πειραιά. Κανένας μα κανένας.

- Συνέχισε, Συνέχισε……..

- Εσύ βρήκες τον πρίγκιπα, η Λίτσα τον Μιλτιάδη, εγώ περίμενα να πέσει η πρώτη πετονιά με το δόλωμα. Να τσιμπήσω φιλενάδα. Δεν άργησε βέβαια να έλθει. Ψαράς ήταν ο Σωκράτης.

- Για λέγε, για λέγε…….

- Άκουσε στιχομυθία φιλενάδα; «θέλεις να σε κεράσω ένα παγωτό;» «Παγωτό γιατί;» «Να !!! να κουβεντιάσουμε λίγο.» «Να κουβεντιάσουμε γιατί πράγμα;»

Συνεσταλμένος άνθρωπος ο Σωκράτης, λίγες οι κουβέντες του. Αυτό το εκτιμούσα απεριόριστα. Ήταν αληθινός και εγώ ξέρω να διακρίνω τον ψεύτικο από τον αληθινό. Έχω πείρα ……..

- Λέγε λοιπόν Ρούλα, τι έγινε;

- Άκουσε τη συνέχεια φιλενάδα …. ήθελα και να τον στριμώξω: «Θα βγούμε ραντεβού με την Τασία και το Γιώργο;» «Όχι βέβαια, αυτοί έχουν δική τους διαδρομή, λιγάκι κρυφή και περίεργη.» «Μα καλά είσαστε φίλοι; Και πως με τα κορίτσια χωρίζεται;» « Ο Γιώργος θέλει το δικό του βασίλειο, εγώ θέλω το δικό μου. Αυτή είναι η ερμηνεία, έτσι απλά. Και κάτι πολύ σπουδαίο, δεν κουτσομπολεύουμε μεταξύ μας, τα κορίτσια μας τα κρατάμε στο απυρόβλητο». « Δηλαδή Σωκράτη δεν κουβεντιάζετε με το Γιώργο τα ερωτικά σας;» « Μόνο σε ένα περιορισμένο βαθμό. Έχουμε προσωπικές αρχές σε αυτό. Θα αποφασίσεις για ένα κέρασμα;»

- Και η συνέχεα Ρούλα;

- Πήγα ραντεβού την περασμένη εβδομάδα.

- Ήταν την ημέρα που στολιζόσουνα και δεν απαντούσες στις ερωτήσεις μου;

- Εκείνη την ημέρα ήταν.

- Τι έγινε στο ραντεβού;

- Είναι τραγική η συνέχεια Τασία, Μιλήσαμε για τον έρωτα, μιλήσαμε για το γάμο, μιλήσαμε για την πολιτική, μιλήσαμε για τις δουλειές., για την όμορφη τέχνη του οδοντοτεχνίτη. Φτάσαμε όμως αναγκαστικά στις αρρώστιες και στους γιατρούς. Το τραγικό είναι όταν μια νοσοκόμα αναγκάζεται να μιλάει σε έναν άρρωστο………….. Να του κάνει ερωτήσεις που τον πληγώνουν. Έκανα λάθος που είπα το «Ναι» σε ραντεβού, δεν έπρεπε. Έχει τύχη να διαβάσω για την τετραλογία του Φαλλότ. Εκτιμούσα όλη την παρέα του Πειραιά απεριόριστα. Ήταν όλοι τους άνδρες με ιδεολογία, με στόχους. Αυτό με έκαμψε στην αρχική μου αντίρρηση. Δέχτηκα ένα ραντεβού. Βέβαια θα είναι το τελευταίο.

- Πως το πήρε ο Σωκράτης; Ξέρεις έχει συγγένεια με το Γιώργο.

- Το ξέρω. Ήμουν αφελής μέχρι χαζομάρας στις ερωτήσεις μου. Η εξοικείωση με την αρρώστια σε εμάς τις νοσοκόμες μας κάνει σκληρές, άδικες, εγωίστριες. Τώρα το μετανιώνω για τις ερωτήσεις που του έκανα. Ξεφύλλισα βέβαια και ένα βιβλίο. Ενημερώθηκα για την τετραλογία του Φαλλότ. Με έτρωγε η περιέργεια. Δεν θα μπορούσα να ζήσω με έναν άνδρα που ξέρω ότι θα πεθάνει. Δεν το ρισκάρω.

- Κοίταξες να μάθεις. Δεν είναι κακό.

- Απόλαυσε ερωτήσεις φιλενάδα: « Πότε έκανες εγχείριση;» « Ποιος την έκανε την εγχείριση;» « Όλα τα όργανα του σώματός σου είναι σε πλήρη λειτουργία;» « «Έχεις τριλογία ή τετραλογία του Φαλλότ;»

Ούτε γιατρός να ήμουνα φιλενάδα, ούτε γιατρός. Πάντως δεν έφτασα στην αγενή ερώτηση, ευτυχώς: «Δεν έχεις πεθάνει ακόμα;»

***

Αφήστε, ο Θεός να αποφασίσει

Κατά περίεργο τρόπο οι πίκρες έχουν κατεύθυνση προς την επιφάνεια, είναι πολύ επικοινωνιακές. Οι πίκρες επιπλέουν σαν το φελλό. Όλοι τις βλέπουν, τις σχολιάζουν, τις δίνουν διάφορα ονόματα, απογοήτευση, θλίψη, στεναχώρια.

Πως ερωτεύονται οι άνθρωποι; Πως γίνεται το θαύμα και γεννιούνται παιδιά; Ο έρωτας έχει σαΐτες διαφορετικού διαμετρήματος. Άλλη είναι μικρή, άλλη μεγάλη πελώρια, άξια προσοχής. Όμως οι σαΐτες του έρωτα διατρέχουν τις ζωές όλων των ανθρώπων. Η λέξη «ανέραστος» είναι ενάντια στη φύση. Σπάνια να ξεφύγει ο άνθρωπος από τη διαδρομή μιας ερωτικής σαΐτας.

Τα αρσενικά δοκιμάζονται από την ηλικία των είκοσι χρόνων μέχρι την ώριμη ηλικία των τριάντα. Περνούν στάδια έρωτα. Η πόρνη, η κοπέλα της γειτονιάς, η μαθήτρια του παρακάτω σχολείου, η υπάλληλος του διπλανού γραφείου ή η εργάτρια της γωνιακής βιοτεχνίας, αποτελούν αντικείμενα σχολιασμού και επιθυμίας για όλα τα αρσενικά.

- Είδες Σωκράτη τι ωραίο καλλίγραμμο πόδι έχει η κοπέλα που περνά;

- Γιώργο η νταρτανογυναίκα του εργαστηρίου κοπής ραφής, μου κάνει τα γλυκά μάτια, λες να επιθυμεί ραντεβού;

- Σωκράτη έχω ραντεβού με την Ελένη σήμερα, δεν θα έλθω σινεμά. Αλήθεια χθες έμαθα ότι πήγατε σε κάποια κόλπα, είχε κορίτσια;

 Ο έρωτας όλων των διαδρομών δεν κρύβεται. Φουσκώνει σαν μπαλόνι και σπάει, γίνεται έκρηξη. Κομμάτια του σε κτυπούν. Εξ΄ ου και το «τον κτύπησε ο έρωτας κατακούτελα». Έχουμε και το γλυκό κομμάτι που δελεάζει τον ανυποψίαστο, εξ΄ ου και το «τη δάγκωσε τη λαμαρίνα». Όταν ένας από τους φίλος της βραδινής παρέας για σινεμά έλειπε, ήταν γνωστό ότι κάτι «πονηρό» συνέβαινε. Τρύπωνε στη φιλία η σαΐτα του έρωτα.

Ο Σωκράτης δεν έμεινε αλώβητος. Κοίταζε και πίσω του λιγάκι προς τα πλάγια, το μικρό ανθρωπάκι που του θύμιζε τη μεγάλη ουλή από το στήθος έως πίσω στην πλάτη, που του θύμιζε την αδυναμία του να περπατήσει μέχρι τα δεκαπέντε του, που του θύμιζε τα μηνύματα που του έστελνε ο φίλος του από τον Άδη με τους θανάτους που άκουγε σε ανθρώπους που είχαν εγχειρισθεί μαζί. Μεγάλες δημιουργικές μέρες έζησε για έξι μήνες στο Νοσοκομείο όταν πολλοί με τετραλογία του Φαλλότ χειρουργήθηκαν με επιτυχία. Έχασαν όμως τη ζωή τους μετά από κάποια χρόνια. Ήταν και είναι μια αρρώστια που έχει ημερομηνία λήξης.

Η ερωτική ατμόσφαιρα συνέχεια πύκνωνε, ο Μιλτιάδης έκανε την αρχή, συνέχισε ο Γιώργος, ακολούθησε ο Ανδρέας. Ο Μιλτιάδης παντρεύτηκε την Λίτσα, ο Γιώργος την Τασία, ο Ανδρέας την Εκάβη και ο Γιάννης τη Μαρία, η παρέα λιγόστευε μέχρι που διαλύθηκε, δεν είχε πια νόημα ύπαρξης. Αυτά συμβαίνουν στις κοινωνίες των ανθρώπων. Γίνονται μέλη κάποιας άλλης ομάδας ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες ευκαιρίες τις υπαρκτές και ανύπαρκτες ανάγκες τους.

Ο Σωκράτης συναντήθηκε με τη Δέσποινα. Είπαμε ότι τον διέκρινε μια τίμια στάση στη ζωή. Έβλεπε ένα γάμο με εμπόδια όχι βέβαια δικά του αλλά αυτών που τον περιτριγύριζαν. Έτσι γινόταν πάντα οι γύρω είχαν το πρόβλημα όχι αυτός.

Η σκηνή στο σαλόνι του πατρικού της Δέσποινας:

- Μπαμπά, Μαμά, από εδώ ο κύριος Σωκράτης Π……..

- Τι κάνετε; χάρηκα πολύ …..

- Καθίστε. Μια πορτοκαλάδα;

Η Δέσποινα ένιωθε απαίσια. Ήταν η πρώτη φορά που έφερνε ένα υποψήφιο γαμπρό στο σπίτι της, έναν γαμπρό που είχε αποφασίσει να τον παντρευτεί.

- Βροχή είχε εχθές. Δεν νομίζετε ότι ήταν δυνατή;

- Ναι βέβαια (ήταν η απάντηση του Σωκράτη).

- Τι σαχλαμάρες είναι αυτές μπαμπά, μαμά. Δεν του είπες του μπαμπά τα καθέκαστα (γυρνά προς τον Σωκράτη η Δέσποινα).

- Έλα Δέσποινα ηρέμησε, κάπως έτσι έπρεπε να ανοίξουμε τη συζήτηση. Τα τετριμμένα παιδί μου: «τι καιρός κάνει έξω κλπ». Συνεχίζει ο πατέρας της.

- Μπαμπά ο Σωκράτης είναι οδοντοτεχνίτης. Συναντηθήκαμε στο ίδιο κτίριο, μιλήσαμε, τα βρήκαμε, τέλος και όλα καλά. Έλα μίλα και εσύ Σωκράτη. Άφησε τις ντροπές.

- Λοιπόν κύριε, πάω για καλό σκοπό με την κόρη σας.

- Άσε τους καλούς σκοπούς Σωκράτη. Πες ότι θέλεις να με παντρευτείς, έτσι απλά ……

- Δέσποινα, κόρη μου, τον προσβάλλεις τον άνθρωπο.

- Σιγά την προσβολή. Θέλει, θέλω τελείωσε το πανηγύρι.

- Είναι λιγάκι αθυρόστομη Σωκράτη (έφυγε το κύριε …….) συγχώρεσέ την, μιλάει η καρδιά της και οι καρδιές μόνο έτσι μιλούν.

- Να βάλω να φάμε; (Δεν πήρε αμέσως απάντηση). Άντε να κάνουμε και κάτι χρήσιμο. (Χαμογελά η Δέσποινα και βγαίνει από το σαλόνι).

Το γεύμα κύλησε σε τόνους ακόμα πιο φιλικούς. Είχαν άλλωστε χρόνο να γνωριστούν καλύτερα οι οικογένειες. Η μια από τα αρβανιτοχώρια της Θήβας, το Σχηματάρι, η άλλη μετανάστες από τη Μικρά Ασία.

Όταν αργά το βράδυ ο Σωκράτης έφυγε από το σπίτι της Δέσποινας, κάθισαν γύρω από το τραπέζι ο πατέρας, η μάνα, ο αδελφός και η ίδια η Δέσποινα να κάνουν τον απολογισμό.

- Η δική μου η άποψη είναι περιττή αδελφή (λέει ο αδελφός ξεκινώντας την κουβέντα). Μίλησε μας εσύ για τον Σωκράτη.

- Θέλατε να παντρευτώ. Είμαι σε ηλικία γάμου (και κάνει μια γκριμάτσα γέλιου). Έτσι δεν είναι; Βρήκα άνδρα, αυτόν. Είναι καλός, έχει μια αξιοπρεπή δουλειά, έχει χαρακτήρα.

- Δέσποινα καλά όλα αυτά. Ρώτησα όμως έναν γιατρό για την αρρώστια του, την αρρώστια της καρδιάς που έχει. Ξέρεις ποια ήταν η απάντησή του; «Όχι μπαμπά». «Ακόμα είναι ζωντανός;». «Μπούρδες μετά συγχωρήσεως». Δεν με ενδιαφέρουν οι γνώμες των άλλων μπαμπά. Βρήκα άνδρα όπως τον ήθελα, όλα τα άλλα περιττεύουν. Άλλωστε εσείς με πιλατεύεται τόσα χρόνια να παντρευτώ, να παντρευτώ ντε και καλά.

- Δέσποινα (παίρνει το λόγο ο πατέρας της). Ο γάμος, η οικογένεια έχει υποχρεώσεις, έχει παιδιά να αναθρέψει, σκοτούρες οικονομικές.

- Μπαμπά, μαμά, σας αγαπώ σας σέβομαι (εσύ ρε μη μιλάς απευθύνθηκε στον αδελφό της Νίκο), εδώ δεν κάνω πίσω. Δεν σας ακούω. Αφήστε ο Θεός να αποφασίσει. Κοιτάξτε να ηρεμήσετε, να αποδεχτείτε τον Σωκράτη, είναι φοβερά έξυπνος και καχύποπτος, ξέρει τι θα του πεις προτού να ανοίξεις το στόμα σου. Έχει τον τρόπο του να επιβάλλεται. Σε κρατάει σε απόσταση. Μια οιανδήποτε άρνηση δεν θα το ανεχτώ από τους γονείς μου, έγινα κατανοητή;

Αυτός ο αυθόρμητος λόγος της Δέσποινας σταμάτησε απότομα, έκανε μια θεατρινίστικη, χαριτωμένη με το παχουλό κορμί της στροφή γύρω από τον εαυτό της και κατευθύνθηκε στη κουζίνα, με τα άπλυτα πιάτα στο χέρι.

***

Τσακίσου και έλα γρήγορα με τη φιλενάδα μου

Ο Σωκράτης συνάντησε τη Δέσποινα. Δεν θυμήθηκε καθόλου το μικρό ανθρωπάκι που τον φοβέριζε. Ξεχνάς όταν κάνεις όνειρα.

- Γιώργο από εδώ η Δέσποινα.

- Χάρηκα Δέσποινα

- Και εγώ χάρηκα μωρέ!!!

- Το πήρατε σοβαρά το πράγμα;

- Ο-σοβαρά, όσο πιστεύει η κοινωνία.

- Μια ψυχή που θα βγει ας βγει. Τι τώρα τι αργότερα. (Συνέχισε ο λιγομίλητος Σωκράτης).

- Έλα τώρα Γιώργο κόφτο. (Μίλησε η Δέσποινα. Πήρε από μόνη της το θάρρος να μιλά σε όποιον και για οτιδήποτε).

Η παρέα των τριών γέλασε. Είχε σπάσει ο πάγος. Τα πράγματα από εδώ και στο εξής θα πήγαιναν ομαλά όπως πρώτα.

Η Δέσποινα είχε ένα αέρα αυθορμητισμού έντονο. Ζούσε την κάθε στιγμή. Εκφραζόταν. Έδινε φωνή στις χαμηλές συνομιλίες. Δεν περνούσε απαρατήρητη. Ήταν ευτραφής άνθρωπος, είχε περισσευούμενα κιλά πάνω της. Όμως το χιούμορ της ήταν που υπερτερούσε, υπερτερούσε η καλή της καρδιά που έβγαινε, και την αγαπούσες αμέσως.

- Γιώργο έχω φτιάξει τηγανόψωμο. Θα έλθεις;

- Όχι δεν θα έλθω Δέσποινα.

- Άστα αυτά. Τσακίσου και έλα γρήγορα με τη φιλενάδα μου.

Οι επισκέψεις στο εξοχικό του Αυλώνα ήταν συχνές από το Σωκράτη, τη Δέσποινα και τη μικρούλα κόρη τους Χριστίνα. Συνήθως γινόντουσαν βράδυ. Ήταν επισκέψεις για καμιά μπριζόλα στα κάρβουνα και κανένα ποτήρι κρασί. Εκεί μέσα στη νύχτα, στον έναστρο ουρανό και στη μαγεία της σιωπής.

Η τριμελής οικογένεια περνούσε την εξώπορτα του κτήματος και έπρεπε να βαδίζει για πενήντα και …………….. μέτρα μέχρι το οίκημα. Η Δέσποινα σε κάθε τέτοια επίσκεψη μονολογούσε δυνατά:

- Ρε τσιγκούνη, πότε θα βάλεις φώτα στο διάδρομο να βλέπουμε; Πόσες φορές το υποσχέθηκες ; Πόσες φορές σήκωσε «τσόκαρο» η Τασία να στο θυμίσει;

- Δέσποινα τι έφερες σήμερα να φάμε; (Γυρνά την κουβέντα ο Γιώργος).

- Τίποτα, έτσι για να σου μπω στο μάτι!!!

***

Επαγγελματική καταξίωση

Η αίθουσα διδασκαλίας που είχε διαμορφώσει ο Σύλλογος Εργστηριούχων Οδοντοτεχνιτών ήταν μικρή αλλά καλά διακοσμημένη. Είκοσι καρέκλες- θρανία στο κέντρο της αίθουσας, μερικοί πίνακες στους τοίχους που έδειχναν τα ανθρώπινα δόντια σε όλες τους τα σχήματα και ένα τραπέζι, συνοδευόμενο από μια καρέκλα για αυτόν που θα δίδασκε. Το χρώμα της αίθουσας σε λευκό βάθος, έδειχνε γούστο και σου έδινε την αίσθηση της καθαριότητας που έχει σαν σήμα της η εργασία κατασκευής τεχνητών δοντιών.

Η επανάσταση που έχει κατακλύσει τη μεταποίηση δεν άφησε απ έξω την οδοντοπροσθετική. Καινούργια μηχανήματα, καινούργιες εφαρμογές, καινούργια υλικά άρχισαν να εφαρμόζονται. Αυτή η νέα τεχνολογία απαιτούσε οδηγίες και διδασκαλία.

Έτσι η δεκαετία του εβδομήντα ήταν η εποχή της οργάνωσης σε νέες βάσεις των εργαστηρίων οδοντοτεχνικής. Οι εργαστηριούχοι αγόραζαν μηχανές αυτόματες, μηχανές περίπλοκες που έβαζαν τα μικροτσίπ στις διαδικασίες. Φούρνοι ηλεκτρονικοί, χυτήρια, σφικτήρες ηλεκτρονικοί, μοτέρ περίεργα και ακατανόητα για τον επισκέπτη ενός εργαστηρίου οδοντοτεχνίας. Μηχανήματα που σε απέτρεπαν να τα αγγίξεις, να δοκιμάσεις κάτι, μηχανήματα που ήθελαν εκπαίδευση.

Μπροστά στα χαρτιά του κατακόρυφου ικριώματος που τα συγκρατούσε ένα πιαστράκι, ο Σωκράτης σχεδίαζε τη διαδικασία για τη προετοιμασία μιας χρυσής γέφυρας (τριάρας) με τρία δόντια, με τα καινούργια μηχανήματα της αγοράς.

«Τα εργαλεία και τα πρόσθετα βοηθήματα που θα χρησιμοποιήσουμε για την τριάρα, είναι το μέτρο του γιατρού, ο γύψος για τη δημιουργία ομοιώματος του στόματος, το κερί που θα διαμορφώσει προσωρινά το δόντι, το νυστέρι για το σκάλισμα, η φρόντα για το χυτήριο και ο χρυσός».

«Πρέπει να επισημάνω ότι κάθε τμήμα εργασίας προσθετικής, σιγά σιγά προγραμματίζεται με ένα σύγχρονο ηλεκτρονική μηχάνημα, αυτό είναι το μέλλον του επαγγέλματος, χωρίς να προβλέπουμε τη σκοπιά του σχεδιασμού και εφαρμογής κάθε προσθετικής εργασίας που είναι συνδυασμός καλλιτεχνίας και μικροτεχνικής».

«Όλα στηρίζονται στον καταμερισμό της εργασίας στην τυποποίηση και στον αυτοματισμό ……..»

Η αφήγηση συνεχιζόταν για μια ώρα, με έναν Σωκράτη να περνάει περισσότερο το πάθος του για την προσθετική οδοντοτεχνική εργασία και λιγότερο την εμπειρία τόσων χρόνων σε αυτήν την μικροτεχνουργική.

Ο άνθρωπος όταν έχει τη φλόγα της δημιουργίας προχωρά και παρακάμπτει τα εμπόδια που του βάζει η κοινωνία. Δεν διδάχτηκε ούτε τη χαρά της γραφής, ούτε της ανάγνωσης σε ένα κανονικό σχολείο. Βρέθηκε επάξια όμως να συμβάλλει στη διαμόρφωση νέων επιδέξιων επαγγελματιών.

***

Μικρέ Θεέ του αφανισμού γιατί με καταδιώκεις συνέχεια;

Ο Σωκράτης στην επαγγελματική του εξέλιξη ακολούθησε ανοδική πορεία. Από τον Πειραιά μετακόμισε στην Αθήνα για περισσότερους γιατρούς, για υψηλότερες τιμές στους καταλόγους. Μετέτρεψε το εργαστήριό του από χειροποίητο σε ηλεκτρονικά μοντέρνο και απασχόλησε άτομα.

- Παιδί, γέμισε με γύψο τα μέτρα του γιατρού σε παρακαλώ. Να κάνουμε και καμιά δουλειά όχι μόνο τραγούδι. Αν τα αφήσουμε για χρόνο πολύ, θα χάσουν την ακρίβειά τους και δεν θα εφαρμόζουν τα δόντια στο στόμα.

- Ναι μάστορα, ναι.

- Πρόσεξε, όχι πολύ νερό στο γύψο. Θα πρέπει να συνηθίσεις με το χέρι σου τη σωστή αναλογία. Πρόσεξε ακόμα το ανακάτεμα του γύψου. Θα έχει στροφή μόνο προς μια κατεύθυνση. Ένα μικτό ανακάτεμα (αριστερά δεξιά ταυτόχρονα) χαλάει τη σταθερότητα του καλλιτεχνικού γύψου που χρησιμοποιούμε.

- Εσύ μικρέ γυάλισε την κορώνα. Πρόσεξε την πίεση στον τροχό. Χρειάζεται δύναμη και η συχνή επιτήρηση είναι απαραίτητη. Να βλέπεις συνέχεια την κορώνα μέχρι να φύγουν τα υπολείμματα του γύψου. Το τελείωμα θα το κάνω εγώ.

- Ναι μάστορα.

- Φέρε μου τα μέτρα εδώ. Ναι Δημήτρη !!! αυτά που ετοίμασες προ ολίγου. Καλά είναι, προσπάθησε όμως να γίνονται πιο ελκυστικά στο μάτι. Είμαστε και ολίγον καλλιτέχνες εδώ. Γλύπτες ίσως ……….. (Και χαμογέλασε ο Σωκράτης, ενώ σήκωνε το τηλέφωνο που κουδούνιζε).

- Ναι γιατρέ. Δεν εφαρμόζει η γέφυρα; Λιγάκι τρόχισμα το δόντι. Ναι ναι παρατήρησα το μέτρο, Υπάρχει μια ανορθόδοξη διάταξη των δοντιών. Προσπάθησα να την ξεπεράσω. Αν δείτε ότι δεν εφαρμόζει πάρτε πάλι μέτρο. Να προτείνετε πάντα στους ασθενείς το γρήγορο συμπλήρωμα των δοντιών στο στόμα τους. Γιατρέ έτσι δεν χάνεται η σωστή τους διάταξη. Η ορθοδοντική γίνεται πλαγιοδοντική. Περπατάνε στραβά συνήθως όπως ξέρετε τα δόντια από μόνα τους. Καλώς ευχαριστώ γιατρέ.

- Παιδιά, εγώ πάω μέχρι απέναντι στο περίπτερο, να πάρω ένα πακέτο ασπιρίνες. Βλέπω, (και κοίταξε μέσα στο συρτάρι του πάγκου του) η προμήθεια που είχαμε τελείωσε.

Άνοιξε την πόρτα του εργαστηρίου, βγήκε στο ανσασέρ, πάτησε το κουμπί κλήσης και περίμενε να έλθει. Η πολυκατοικία ήταν κεντρική επί της οδού Κηφισίας κοντά στη γέφυρα Κατεχάκη της Αθήνας. Ήταν ευχαριστημένος από την επαγγελματική διαδρομή που έκανε. Δεν προχώρησε περισσότερο στους συλλογισμούς του. Απολάμβανε την καλή του καθημερινότητα. Άνοιξε την πόρτα του αναβατορίου και μπήκε μέσα. Κοίταξε το πρόσωπό του στον καθρέπτη. Άρχισαν οι συσπάσεις, όχι πόνου, ενόχλησης, στο μέρος των ματιών του. Ήξερε τη συνέχεια. Ένας ανυπόφορος πονοκέφαλος, ένας πονοκέφαλος που δεν μπορούσε να τον ελέγξει και ύστερα εμετικές καταστάσεις. Ήλπιζε να προλάβει αυτή τη διαδρομή με την ασπιρίνη, αρκετές φορές επενεργούσε και μείωνε τις εντάσεις.

Επανειλημμένα είχε επισκεφθεί γιατρούς για αυτό το σύμπτωμα πόνων και ενόχλησης. Δεν έβρισκαν αιτία. Ακόμα και ο γιατρός που βρισκόταν στην ομάδα των Αμερικανών που τον εγχείρισαν σήκωνε τα χέρια ψηλά.

Κοίταξε ο Σωκράτης το πρόσωπό του, το περίεργα μελαψό και μελανό του χρώμα και σιγοψιθύρισε: «Μικρέ Θεέ του αφανισμού, γιατί με καταδιώκεις συνέχεια; Να ξέρεις δεν θα σε αφήσω να με συνθλίψεις, μέχρι να μου δώσεις το τελικό κτύπημα».

***

Αφού δεν μου κάνεις ένα παιδί, αγόρασέ μου ένα σκυλάκι

Το σπίτι στο Δήλεσι ήταν σε αναστάτωση. Η οικογένεια του Σωκράτη περνούσε το πρώτο της καλοκαίρι και λογικό ήταν να βάλουν κάποια πράγματα σε τάξη. Αυτή θα ήταν και η συνέχεια για όλη της την παραμονή στο εξοχικό.

- Χριστίνα, Δέσποινα ετοιμαστείτε θα πάμε για μπάνιο. Είπε ότι θα έλθει και ο Γιώργος, θα έλθει η Τασία και τα παιδιά, ο Αλέξανδρος και ο Ντίνος. Τώρα, τώρα να πάμε που είναι ήρεμη η θάλασσα, αν μεσημεριάσει θα βγάλει κύμα.

- Τώρα, τώρα, να ψηθεί και το κέικ να το πάρω μαζί μου, να φάει μια μπουκιά το παιδί.

- Τελειώνετε όμως ………..

- Βιαστικέ ε!! Βιαστικέ !!!

Ο γάμος του Σωκράτη με την Δέσποινα έγινε αν και οι γονείς της Δέσποινας έβαλαν στο τραπέζι τα ερωτήματά τους. Δεν έδειξε να φοβάται η κόρη τους. Ήταν αποφασισμένη. Το παιδί τους, η Χριστίνα γεννήθηκε υγιές μετά από κάποια χρόνια.

Ο Γιώργος θυμάται τις ανησυχίες του Σωκράτη για τη γέννηση του παιδιού. Είχαν πολλές φορές συζητήσει τη λογική της κληρονομικότητας. Έχεις κάποια αρρώστια, σέρνεις μια αβλεψία του Θεού, αυτό σημαίνει ότι μπορείς να τη δεις στο παιδί σου;

Το επίμονο ερωτηματικό ήταν !!!! κάνω παιδί ή όχι. Δίνω δυστυχία σε ένα νέο πλάσμα ή όχι; Οι γιατροί σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Η αρρώστια, η τετραλογία του Φαλλότ παρουσιάστηκε σε παιδί από υγιείς γονείς. Γιατί άρρωστος γονέας να μην κάνει υγιές παιδί;

- Γιώργο πως βλέπεις την κληρονομικότητα;

- Σωκράτη εννοείς τη δική σου;

- Αυτό ακριβώς. Σαν τη δική μου, των φίλων μου, των συγγενών μου…..

- Άστα αυτά τώρα. Εγώ σαν γονέας έχω μια επιβαρημένη κληρονομικότητα. Το παιδί που θα γεννηθεί τι θα πάρει και τι θα αφήσει;

- Οι γιατροί τι λένε Σωκράτη;

- Τα ίδια και τα ίδια. Η κληρονομικότητα είναι μια τυχαία ένωση χρωμοσωμάτων. Βγάζουν υγιή άτομα, βγάζουν άρρωστα, άγνωστο. Η μεγάλη κουβέντα των γιατρών είναι: «αυξάνει η πιθανότητα εμφάνισης της αρρώστιας στην κληρονομικότητα».

- Όλοι Σωκράτη μπαίνουν στον πειρασμό να σκεφτούν την κληρονομικότητα που σέρνουν μαζί τους. Βλέπουν σημεία κοινά μεταξύ των παιδιών τους και αυτών των ιδίων. Έτσι βγαίνουν τα συμπεράσματα. Εντελώς επιφανειακά.

- Καλά τώρα. Πες μου την άποψη σου.

- Η Δέσποινα τι λέει; Πως το αντιμετωπίζει;

- Θέλει ένα παιδί. Θέλει να γίνει μάνα. Είναι αισιόδοξος άνθρωπος, Βλέπει μόνο τα θετικά, τα αρνητικά όμως;

Πολλές φορές γκρινιάζει σε επίπεδο ανυπόφορο. Ξεσπάει κιόλας: «Αφού δεν θέλεις να κάνουμε παιδί, πάρε μου ένα σκυλάκι». Είναι η αυθόρμητη Δέσποινα. Εγώ δεν θέλω να αποφασίσω. Θεωρώ τον εαυτό μου άτυχο σε αυτή τη ζωή. Γιατί να μου έρθουν ευνοϊκά; Γιατί ένα παιδί δικό μου θα είναι υγιές;

- Σωκράτη, η θεωρία του Δαρβίνου έδειξε ότι το ανθρώπινο είδος καλυτέρευε από χρόνο σε χρόνο από αιώνα σε αιώνα. Τα χρωμοσώματα έκαναν ως επί το πλείστον τη δουλειά ενός αισιόδοξου Θεού, ενός Θεού που ήθελε να φτιάξει τον άνθρωπο αισιόδοξο. Να συνηθίσει το χέρι του στη σωστή αναλογία, στα σωστά υλικά σχήματα του σώματος, στη σωστή λειτουργία τους.

- Ρισκάρισέ το. Είσαι δυνατός θα το ξεπεράσεις. Κάθε οικογένεια έχει το σταυρό του. Κοίταξε να συμβιώσεις μαζί του.

- Καλά Γιώργο, καλά. Έχω και τη Δέσποινα, να μου λέει «αφού δεν μου κάνεις ένα παιδί, αγόρασέ μου ένα σκυλάκι». (μετά από λίγη σιωπή με σκεπτικισμό). Οι γυναίκες φαίνεται ότι μας δείχνουν το σωστό δρόμο. Ξέρεις ……. δεν βλέπω τίποτα μηνύματα από το μικρό Θεό, αυτού που με έχει υπό επιτήρηση. ………

Οι δύο φίλοι, κοιτάχτηκαν με νόημα και έσκασαν στα γέλια και οι δύο, ήξεραν το πικρό χιούμορ που φέρνει η φράση «υπό επιτήρηση».

***

Παρατεταμένο κοίταγμα, ταπείνωση σε δημόσιους χώρους

- Γιώργο θα είσαι στο Γραφείο το απόγευμα;

- Θα είμαι!!! Τι συμβαίνει Σωκράτη;

- Τίποτα. Να φέρω μαζί μου τα βιβλία της Εφορίας και τα τιμολόγια να φτιάξουμε τη φορολογική δήλωση.

- Έλα, εδώ θα είμαι.

Το τηλεφώνημα από την Αθήνα, από το οδοντοτεχνικό εργαστήριο του Σωκράτη, στο Γιώργο, στο γραφείο του στον Πειραιά, είχε και άλλη σκοπιμότητα. Ήθελαν να βρεθούν οι καλοί φίλοι μόνοι τους όπως τον παλιό καλό καιρό, όταν τα προβλήματα ήταν λίγα και ξεπερνιόντουσαν εύκολα και γρήγορα.

Είχαν τις οικογένειές τους στα εξοχικά, ο Σωκράτης στο Δήλεσι, ο Γιώργος στον Αυλώνα. Έλεγαν από μέσα τους, προσπαθώντας να το χωνέψουμε: «Αρκετά στην τσίτα, σήμερα έτσι ανέμελα με πασατέμπο θα περάσει η ώρα».

Ο Πειραιάς ήταν το αγαπημένο στέκι και των δύο φίλων. Είχαν βέβαια μετακομίσει σε άλλες γειτονιές , όμως πάντα νοσταλγούσαν την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Ο Γιώργος διατηρούσε ακόμα τα Γραφεία του στον Πειραιά, ενώ οικογενειακώς είχε εγκατασταθεί σε μονοκατοικία στη Ν. Κηφισιά.

- Πάμε βόλτα στο Πασαλιμάνι;

- Και δεν πάμε …..

- Θα πάρουμε πασατέμπο;

- Καλύτερα να πάρουμε φυστικάκι.

- Ότι πεις. Η επιθυμία να εκπληρώνεται ……………..

Πέρασαν στον πεζοδρόμιο της Καραολή και Δημητρίου, άφησαν πίσω τους την Κολοκοτρώνη όπου βρισκόντουσαν τα Γραφεία του Γιώργου και κατευθύνθηκαν προς την Ηρώων Πολυτεχνείου. Από εκεί θα συναντούσαν τη Σωτήρος, ενώ θα έβλεπαν το Δημοτικό Θέατρο και τις αντικριστές δύο πλατείες που το περιέβαλλαν. Η κάθοδος της Σωτήρος θα τους οδηγούσε ανάμεσα στα κάθε λογής μαγαζιά στη Γρηγόρη Λαμπράκη για να αντικρίσουν το Πασαλιμάνι.

Το βήμα τους έγινε ακόμα πιο αργό ενώ βάδιζαν στο περιμετρικό κράσπεδο του όμορφου θαλάσσιου κόλπου. Ήταν η ώρα που ο χειμερινός ήλιος είχε χάσει όλη του τη ζέστη ενώ τον έκρυβαν οι άμορφες μάζες των κτιρίων της περιοχής. Οι δύο φίλοι πάντα προσέγγιζαν ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Ήταν η εποχή που το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Προσφιλές θέμα για τον νεοέλληνα και τη νοοτροπία του.

- Κοντεύει να κλείσει μια δεκαετία το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και εμείς Σωκράτη δεν το εκμεταλλευτήκαμε κατάλληλα. Δείξαμε αδυναμία.

- Άραγε είχαμε ευκαιρίες;

- Είχαμε πάρα πολλές, τα γραφεία μου μπορούσαν να αποκτήσουν περισσότερους πελάτες, να είχα περισσότερα έσοδα. Να είχαμε μια οικονομική ανάπτυξη με πασοκικό χρώμα ………

- Έλα τώρα Γιώργο, Ενδιαφέρον το επιχείρημά σου όμως ……….

Εκείνη τη στιγμή δίπλα στους φίλους ένα αγόρι ανάπηρο , καθηλωμένο στο καροτσάκι του έκανε τη βόλτα του στο χειμερινό ήλιο.. ήταν κοντά στα δέκα τέσσερα, δέκα πέντε του χρόνια. Οι περαστικοί και οι θαμώνες στα τραπεζάκια του κρασπέδου κοίταζαν με περιέργεια το μικρό αγόρι. Ανίχνευαν αρρώστια. Προσπαθούσαν να εντοπίσουν την αδυναμία του κορμιού του και να κάνουν την κριτική τους. Πόσο όμως αυτό πονά όταν το αντιλαμβάνεται το θύμα; Θέλει να φωνάξει : «Έλα να αγωνιστούμε στο μυαλό; Η φύση με αδίκησε. Έλα να αγωνιστούμε στο μυαλό; Ο Σωκράτης κοίταξε δεξιά και αριστερά ενοχλημένος και μεταφέρθηκε χωρίς να το θέλει χρόνια πίσω, στην παιδική του ηλικία, όπου αντιμετώπιζε το παρατεταμένο κοίταγμα του κόσμου. Τότε ο κόσμος καθόταν στις εξώπορτες των σπιτιών και στα καφενεία του χωριού, τώρα στα τραπεζάκια, στο κράσπεδο- περιστύλιο του Πασαλιμανιού. Εκείνη την εποχή φτωχικά οι άνθρωποι ντυμένοι με μαύρα ως επί το πλείστον ρούχα και λερωμένα καμποτένια πουκάμισα οι άνδρες, σήμερα με κολλαρισμένα πουκάμισα και γραβάτες στο πιο κεντρικό σημείο του Πειραιά, στο Πασαλιμάνι.

Ο Σωκράτης λες και έβλεπε, ώριμος άνδρας τώρα, την ψυχή αυτού του παιδιού. Έβλεπε το παρατεταμένο κοίταγμα των ανθρώπων, έντονο, σκληρό απάνθρωπο. Κάποια στιγμή ευχήθηκα να μην έχει συνέχεια αυτό το άσεμνο παρατεταμένο κοίταγμα. Ξεγελάστηκε όμως, Ξεγελάστηκε. Οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι όσα χρόνια και να περάσουν όσο και να καλυτερεύσουν τα ανθρώπινα αισθήματα.

Ο Γιώργος δεν συνέχισε την κουβέντα του, περίμενε να καταλαγιάσουν τα πράγματα. Είχε δει και άλλες φορές τέτοια περιστατικά. Περίμενε να περάσει το κακό πνεύμα των ανθρώπων. Όμως ξεγελάστηκε, δεν είχαν φτάσει στην τελική έντασή τα συναισθήματα, είχαν δρόμο να διανύσουν για να αποδυναμωθούν.

Δύο νεαροί εκείνη τη στιγμή, με χαρούμενα πρόσωπα περνούσαν. Ήταν η αντίθεση που θα ολοκλήρωνε το σύνολο. Το αρνητικό και το θετικό, το συν και το πλην.

- Χρήστο κοίτα πως περπατά αυτός; Τσουλάει αντί να περπατάει….. Σακάτης του κερατά …….

- Είναι να γελάς, τώρα γελάμε ……. Χα! Χα! Χα!

«Η ταπείνωση σε δημόσιους χώρους σε όλη της την μεγαλοπρέπεια». Λέει χαμηλόφωνα ο Σωκράτης κάνοντας προσπάθεια να κρύψει τη δυσαρέσκειά του. «Σκηνές δυστυχίας φίλε, που τις ένιωσα και εγώ στην παιδική μου ηλικία. Ευτυχώς ξεπέρασα το θυμό που με κυριαρχούσε, θυμός προς τους γονείς μου, τους συγγενείς και φίλους, προς όλο τον κόσμο. Αυτός ο μεγάλος θυμός εύκολα μετατρέπεται σε μίσος προς όλη την κοινωνία. Είπα με άγγιξε, κατανόησα ότι έπρεπε να τον ξεπεράσω και ήξερα ότι δεν είχε διέξοδο.

- Η μνήμη Σωκράτη έχει περίεργες ιδιότητες. Ξεχνά τα δυσάρεστα, θυμάται τα ευχάριστα. Στις εξαιρέσεις έχουμε ψυχικές διαταραχές.

- Να το συζητήσουμε μια άλλη φορά …………..

- Αλήθεια Σωκράτη, τι απέγινε η υπόθεση του χειρουργείου της Γαλλίας; Τα περισσότερα χρόνια που σου υποσχέθηκαν να ζήσεις;

- Υποσχέσεις επί υποθέσεων Γιώργο. Έγινε κάποια επικοινωνία με αυτή την ομάδα. Δεν προλάβαιναν να κάνουν εγχειρήσεις. Ένας πληθυσμός από αρρώστους περίμενε στη σειρά.

- Και …………..

- Δεν ήθελα να υποστώ πάλι την ίδια ταλαιπωρία. Δεν ήθελα την επανάληψη. Το ελπιδοφόρο μήνυμα μιας ακόμα μεγαλύτερης παράτασης ζωής άρχισε να χάνει μέσα μου στη ζωηράδα του.

- Και η Δέσποινα;

- Αυτή μείωσε την πίεση. Έψαξε περισσότερα μέσα της. Ύστερα δεν έχει παρουσιάσει κάποια χειροτέρευση από άποψη υγείας η κατάστασή μου. Αυτό με συγκρατεί, με συγκρατεί ………Μεγάλο το ποσοστό του 50% σαν αποτυχία, έχουμε δηλαδή τώρα μια ποιότητα ζωής και διακόπτουμε …….. γιατί;

- Κάτι λέγαμε για τα χρήματα που μπορεί να κερδίζαμε;

- Τα πολλά πλούτη συγκεντρώνονται με τη συμπαράσταση ενός πολιτικού κόμματος. Είναι και αυτός ένας κανόνας. Εμείς μείναμε στα λίγα και φυλάμε την αξιοπρέπειά μας. Έτσι δεν είναι Γιώργο;

***

Ο θάνατος θα τους βρει όλους, σημαδεμένους και μη

Τα τηλεφωνήματα, όταν μεταφέρουν άσχημες ειδήσεις, έχουν ακόμα και στο κουδουνίσματα τους έναν περίεργο ήχο. Δεν υποστηρίζουμε ότι αλλάζουν ήχο, φέρνουν όμως θλίψη στο πρόσωπο που τα δέχεται, δίνουν μια άλλη διάσταση να βλέπεις γύρω σου. Η προδιάθεσή σου ενώνεται με ανεξέλεγκτες δυνάμεις που φέρνουν οι κακές ειδήσεις.

- Τασία καλημέρα.

- Καλημέρα Δέσποινα. Κάπως πρωινή;

- Τασία, ο Σωκράτης είναι στο Νοσοκομείο. Να !!! το βράδυ έχασε τις αισθήσεις του, προσπάθησα να τον συνεφέρω. Ξημέρωσε μεταφερθήκαμε.

- Δύσκολα τα πράγματα;

- Δύσκολα και άγνωστα. Έγινε ένας άλλος άνθρωπος, έχασε την ισορροπία του, ακόμα έχασε τη συνοχή των φράσεών του, έχασε τη λογική του, τον χάνουμε …….

- Δηλαδή;

- Οι γιατροί δεν ξέρουν από πού προέρχονται αυτά τα συμπτώματα. Βρίσκονται σε άγνοια. Τους πήγα τις εξετάσεις και τα χαρτιά με όλο το ιστορικό της εγχείρησής του. Ξέρεις τώρα, του 1955 και έμειναν έκπληκτοι οι μπάσταρδοι.

- Δηλαδή.

- Δεν μου το είπαν ξεκάθαρα αλλά δεν περίμεναν να συναντήσουν ασθενή με τετραλογία του Φαλλότ που να ζει για τριάντα επτά τόσα χρόνια, μετά την εγχείριση.

- Τους είπα: «Έχει δύναμη ακόμα αυτός ο άνθρωπος. Βοηθήστε τον». Ξέρεις τις απαντήσεις τους. «Μάλιστα, βέβαια, θα κάνουμε το καθήκον μας, υπηρετούμε τον όρκο του Ιπποκράτη». Οι μπάσταρδοι. Βάζω και τις φωνές. Ξεφωνίζω. Άσε, έχω να κοιμηθώ δύο εικοσιτετράωρα.

- Άρχισε ο Γολγοθάς Δέσποινα;

- Θα τον αντέξω Τασία. έχω και το παιδί, θέλω να μη το στεναχωρώ.

Για τον Σωκράτη στα πενήντα δύο, πενήντα τρία χρόνια του άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Ο μικρός θεός που τον είχε υπό επιτήρηση ξεκίνησε το καταστροφικό του έργο. Αποσυντονίστηκαν τα νεφρά. Υποστήριξαν ότι έφταιγαν τα νεφρά. Έκαναν εγχείρηση αφαίρεσης του ενός. Φυσικά δεν είχε ποτέ παραπονεθεί για τα νεφρά του. Αποσυντονίστηκε το συκώτι του. Να κάνουμε βιοψία. Αποσυντονίστηκε η χολή του, να κάνουμε εγχείρηση θεραπείας. Η εκφορά του λόγου του ήταν ασυνάρτητη. Να κάνουμε εγκεφαλογράφημα………..

Από μηχάνημα σε μηχάνημα, από σύσκεψη σε σύσκεψη γιατρών.

Μετά τις εξετάσεις, ενώ ετοίμαζαν να τον βάλλουν σε μια θεραπευτική αγωγή, ο οργανισμός του κατρακύλησε ραγδαία. Μπήκε σε θάλαμο εντατικής παρακολούθησης. Οι γιατροί θαύμαζαν τη διάρκεια αντοχής μίας επικίνδυνης εγχείρισης μετά από τόσα χρόνια. Η καρδιά του χρόνια τώρα στήριξε ελλειμματικά τα όργανα λειτουργίας του οργανισμού του. Δεν έπαιρναν τη σωστή τροφοδοσία. Ένα, ένα σταματούσε. Ήλθε η γήρανση πρόωρα, ακατανόητα, αφύσικα. Δύο μήνες στην εντατική χωρίς ένα δείγμα καλυτέρευσης, Ωιμέ της ορφάνιας.

Ο Σωκράτης υπέκυψε στο μοιραίο μετά από δύο μήνες στα Νοσοκομεία, μετά από μετακινήσεις στις εντατικές, μετά από μεταφορές στις αμπουλάνς και στις σοβαροφανείς συσκέψεις των γιατρών. Έκανε τον κύκλο της ζωής του γιατί πίστεψε σε αυτή. Έζησε παρέα με την αρρώστια του και πολλές φορές κορόιδεψε τον μικρό θεό του αφανισμού.

Όσοι ξέρουν σε βάθος την ιστορία του Σωκράτη μπορούν να κατανοήσουν και τους άλλους κύκλους που άγγιξαν τη ζωή του. Ο Θεός Πλούτωνας των αρχαίων Ελλήνων έχει και αυτός μερίδιο της ευθύνης του, όπως και ο θεός του Χριστιανισμού. Η διαδοχική καλυτέρευση ανακάλυψη της θρησκευτικής αλήθειας, δεν απαλλάσσει κανένα θεό, παλαιό και νέο……….

Πιθανώς ο Ηλίας πατέρας του Σωκράτη ή ο παππούς ή κάποιος πρόγονό του, να πέρασαν τα όρια σεβασμού που είχαν βάλλει αυτοί που λάτρεψαν για πολλά χρόνια τον Πλούτωνα, το θεό των νεκρών. Να εκδικήθηκε ο Πλούτωνας; Να μην εκδικήθηκε;

Πιθανώς ο Ηλίας πατέρας του Σωκράτη ή κάποιος παππούς πρόγονος να σέρνει μια διαμάχη με τη θεϊκή δύναμη του Χριστού και της διδασκαλίας του. Να εκδικήθηκε; Να μην εκδικήθηκε; Η αλήθεια είναι ότι ο Σωκράτης στράγγιξε όλε τις πηγές δύναμης της ζωής του. Δεν άφησε τίποτε πίσω του. Πολέμησε να φθάσει στα όρια που του είχαν δώσει για τη ζωή οι θεοί. Αυτή ήταν η ευτυχία του, η απόλαυσή του. Ήθελε να ολοκληρωθεί.

Ο Γιώργος και η Τασία σε επισκέψεις στο εξοχικό τους, στον Αυλώνα, τον θυμούνται, τον θυμούνται ακόμα όταν περνούν πεντακόσια μέτρα μακριά από την Αγριλέζα, εκεί στο σπίτι του στο Δήλεσι, στη βόλτα τους από Αυλώνα για Ωρωπό. Το ερωτηματικό πάντως παραμένει στον κύκλο των φίλων και των συγγενικών του προσώπων: «Αν έκανε τη δεύτερη χειρουργική επέμβαση, μπορούσε να ζήσει περισσότερο;»

Θυμάται ο Γιώργος καμιά φορά και μονολογεί φωναχτά:«Αυτός ήταν σημαδεμένος και πήγε έτσι στο θάνατο, εμείς έχουμε το πλεονέκτημα να μην έχουμε σημάδια, αλλά ο θάνατος είναι θάνατος και θα μας βρει».

  

Ν. Κηφισιά Αύγουστος 2010

Λέξεις 13.540

---

[1] Έκφυση = ανώμαλη σαρκώδη δημιουργία

Σημ: Οποιαδήποτε ομοιότητα με την πραγματικότητα είναι εντελώς συμπτωματική

Το Blog Λογοτεχνία – Πολιτιστικά  Εκτελωνιστών δέχεται να φιλοξενήσει κείμενα συναδέλφων, αξιώματα και πολιτιστικά δρώμενα  που αναδεικνύουν τον εκτελωνιστικό πολιτισμό

E-mail =info@bookstars.gr